Het stukje van de week: Dankbaarheid

Zondag 3 september Dankbaarheid
Dankbaarheid. Een goede vriend plaatst regelmatig berichten op Facebook. Daar kun je ook bij aangeven hoe je je voelt. Hij geeft steevast aan dat hij zich dankbaar voelt. Ik ken hem goed genoeg om te weten dat er een zinnige redenering achter zit en waarom hij dat doet; daar wil ik het hier niet eens over hebben. Tot voor kort, tot vandaag eigenlijk, koesterde ik een zekere afschuw voor dat woord.

Ik associeer ‘dankbaarheid’ met afhankelijkheid. Met een nederigheid naar een al dan niet zichtbare weldoener toe. Alsof het onmogelijk is om zelf je geluk te maken. Dat je je lot niet zelf kunt beïnvloeden. Dat je als een passieve discipel op je kont moet afwachten wat de wereld nu weer met je gaat uitvreten. Des te verbazingwekkender is het voor mij om vandaag te merken dat ik me… dankbaar voel. Dat ik mijn bed uit kan komen zonder een dringend gevoel. Geen bezorgdheid, geen irritatie, geen somberheid. Het is een gevoel van lang geleden dat ik de laatste weken steeds vaker voel. Dankbaarheid, niet naar een weldoener toe, maar de realisatie dat ik nog onbevangen kan zijn. Dat ik kan uitzien naar wat komen gaat, maar nog meer: dat ik kan genieten van wat er gewoon is. Nu. Meer woorden hier aan wijden maakt het niet duidelijker. Het is onmogelijk om het te zien als niks gaat zoals je zou willen en daarom ben ik dankbaar als het gewoon eens goed is.

Ik ben deze column begonnen in de Parkinsonkliniek in Groningen. Ik zou me als lezer nu al een tijdje afvragen waarom ik daar drie weken opgenomen moest zijn. Ik kan je vertellen dat ik niet zo ver ga dat ik mijn hele persoonlijke hebben en houden in deze column ga deponeren. Daar heeft niemand wat aan. Die onbevangenheid en dankbaarheid waar ik het over had, die was weg. Meer dan weg. Een emotionele debetstand zou je het kunnen noemen. Vaag verhaal? Ik zal het wat concreter maken. Mensen met de ziekte van Parkinson hebben, net als iedereen een gebied in de hersenen dat bestaat uit zwarte kernen. Die zwarte kernen maken een stof aan die we boodschapperstof noemen. Vanuit de hersenen worden boodschappen naar alle delen van het lichaam gestuurd. Pink, ga eens omhoog; rechterbeen, ga vooruit; mond, ga open. Die zwarte kernen, die die boodschapperstof ofwel Dopamine aanmaken, zijn bij Parkinsonpatiënten beschadigd. Maar dat merk je niet zomaar. Pas als 70% van die zwarte kernen afgestorven is krijg je Parkinsonverschijnselen. Dan ga je raar lopen. Of je arm hangt verkrampt aan je zij. Het kan dat je heel onduidelijk gaat praten. Er zijn heel veel verschillende verschijnselen, maar ze zijn allemaal kut. Geloof me, ik heb daar gewoon geen mooier woord voor. Maar medicatie doet wonderen. Echt. Levodopa is een middel dat de boodschapperstof, die dopamine, vervangt. Dus als je denkt: hand, ga omhoog, dan gaat-ie omhoog. Het signaal komt door, de verbinding is hersteld. Toch is die levodopa op den duur niet genoeg. Er moeten dan andere pillen bij, antagonisten. Wat die doen, is het lichaam meer ontvankelijk maken. Je reageert er sterker door op die levodopa. En dat geeft een soort kick. Je voelt je meer het mannetje en je gaat met alles wat harder. Van 2012 tot begin dit jaar heb ik van die antagonisten geslikt. Het ging fysiek geweldig en als het in de winter iets minder was; pilletje erbij en hop! Maar wel altijd op doktersadvies.
In die jaren begonnen er wat zorgwekkende bijverschijnselen bekend te worden. Er was een patiënt die dwangmatig auto’s ging kopen. Een prachtige collectie waar hij echter het geld niet voor had. Een andere patiënt schuimde de ene na de andere ranzige internetsite af, zonder daar weerstand aan te kunnen bieden. Weer een ander dacht dat hij James Bond in Casino Royale was en gokte al zijn geld in een bodemloos gat. En patiënten die wantrouwend werden, angstig. Of agressief. Hoe je het ook bekeek: op een bepaald moment waren mensen zichzelf niet meer. Het heeft lang geduurd, maar ik heb het zelf ontdekt. Dat het niet meer klopte. Dat ik mijzelf niet meer was. Ik kan er nu toe over gaan om in detail te vertellen hoe dat was. Wat er met me gebeurde. Hoe dat voelde. Maar, zoals ik al zei: daar heeft niemand iets aan.
Nu slik ik alleen levodopa. Weinig. Het heeft geen bijwerkingen. Niks. Dat weet ik niet alleen omdat het me verteld is, maar ook omdat ik weer mezelf ben. De apen en beren zijn vertrokken. Het dwangmatige is eraf. Ik kan weer onbevangen zijn. Daar ben ik dankbaar voor.