Afvalovenstrijd om milligrammen

Er gelden strenge regels voor de uitstoot van waterstoffluoride en zoutzuur. Zo is dat in de milieuvergunning geregeld: een jaar na de ingebruikname van Omrins afvaloven, is de limiet aangescherpt. Zo mag het jaargemiddelde voor waterstoffluoride niet meer dan 0,2 milligram per kubieke meter zijn. Dat getal mag echter nog gecorrigeerd worden. Zo is dat in het ‘Besluit verbranden afvalstoffen’ (BvA) vastgelegd: wegens meetonnauwkeurigheid mag daar veertig procent bij op.

Volgens critici zit de limiet derhalve op 0,28 mg/Nm3 (kubieke meter onder normale omstandigheden). Maar volgens Omrin moet er gerekend worden met een getal uit het Bva: 1 milligram, en zo komt Omrin op een jaargemiddelde van 0,6. Saillant detail: in het Bva gaat het niet om een jaargemiddelde, maar om een daggemiddelde. “We hebben bij de concullega’s gekeken”, zegt Omrin-woordvoerder Sape Jan Terpstra. “We gebruiken de methodiek die ook door anderen toegepast wordt. Daarnaast hebben we een studie gedaan naar het Bva en hebben we advies gehad van bureaus en de leveranciers van de installatie. Het is een totaalpakket. Niet een eigen interpretatie van het Bva, maar wat gangbaar is in de branche.”

“We zijn in Delfzijl geweest, en daar doet men het niet zo”, reageert Cor Balt. “Daar blijft men zelfs ongecorrigeerd binnen de norm. Er zijn meer afvalverbranders die met veel lagere waarden werken.” Balt houdt de ontwikkelingen van de afvaloven al langer nauwlettend in de gaten. Hij doet dat op eigen houtje en is sinds enige tijd lid van de Klankbordgroep REC. Balt verwerkt al tijden alle op internet gepubliceerde emissiecijfers van de afvaloven in een spreadsheet. Het grafiekje voor waterstoffluoride lijkt op een onrustige hartslag op een hartmonitor. Het gemiddelde zit duidelijk boven de strengere norm, gemiddeld op 0,51. Maar met de rekenmethode van Omrin blijft de uitstoot van waterstoffluoride binnen de perken. “Een bizarre interpretatie van het Bva”, vindt Balt. “Dat betekent een correctie van tweehonderd procent op de milieuvergunnings-eis, waar je hooguit veertig procent zou verwachten.” Volgens Balt is de correctie van veertig procent al ruim genomen.

Volgens een woordvoerder van de provincie past Omrin de juiste rekenmethode toe. Cor Balt bestrijdt dit. “Het gaat om de berekening van het jaargemiddelde, en het Bva kent geen jaargemiddelde. De provincie en Omrin gebruiken de verkeerde parameter; ze moeten rekenen met de jaargemiddelde norm uit de milieuvergunning.” Het ministerie van Infrastructuur en Milieu - nota bene opsteller van het Bva - weigert een duidelijk antwoord op dit vraagstuk te geven, als de Harlinger Courant daar om vraagt. De vraag luidt: gebruikt Omrin de juiste rekenmethode? ‘Senior persvoorlichter’ Sjirk Kuijper meldt na bijna drie maanden en enkele herinneringen: “Bevoegd gezag is de provincie.” Verder meldt hij dat de kwestie getoetst moet worden door de rechter als een partij daar om vraagt. Kuijper is overigens deze week aangesteld als hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad.

Via via krijgt de Harlinger Courant toch een antwoord van een medewerker van het ministerie. Deze medewerker legt uit dat er geen goed alternatief is voor het rekenen met een relatief grote correctie, door gebrek aan betere meetmethoden. “Omdat de gemeten concentraties dicht bij de detectiegrens liggen, is de onzekerheid (…) relatief groot.” Roger Stoeltie van consultant Tauw, een adviseur van Omrin, onderschrijft dat: hoe lager de concentratie die gemeten moet worden, hoe groter de onnauwkeurigheid.
“Op zich een plausibel verhaal”, vindt Cor Balt. “Maar het is weer niet te rijmen met de lage meetwaardes van Twence.” Zo toont een overzicht van deze Twentse afvalverbrander een jaargemiddelde van slechts 0,02 voor waterstoffluoride.

Ook stichting Afvaloven Nee zit bovenop de kwestie. “De in het Bva vermelde marges voor meetonnauwkeurigheden gelden niet voor de jaargemiddelde waarden, om de eenvoudige reden dat het Bva niet over jaargemiddelden gaat”, aldus de stichting. De stichting heeft bezwaar aangetekend tegen de rekenmethode en de provincie gevraagd om handhaving. Volgens de provincie is dat onmogelijk, omdat er nog geen jaar verstreken is na ingang van de strengere normen. Maar volgens Afvaloven Nee dient de provincie een kalenderjaar aan te houden, aangezien onder andere het milieujaarverslag van Omrin en het Bva met een kalenderjaar werken. “Ook andere afvalverbranders berekenen hun jaargemiddelde emissies per kalenderjaar. Navraag bij een andere provincie leerde dat ook zij de jaargemiddelde waarden per kalenderjaar berekenden.”

De stichting merkt verder op dat de provincie niet beschikt over brongegevens van de uitstoot en derhalve de afvaloven niet kan controleren. De stichting heeft ook kritiek op de meetapparatuur die in gebruik is bij Omrin. Deze zou te grof zijn. “Vergelijk het met de onmogelijkheid om op een personenweegschaal tien gram suiker af te wegen.” De leverancier van de meetapparatuur Siemens weigert in te gaan op vragen over de meetapparatuur. Volgens milieudeskundige Vollenbroek moet Omrin betere meetapparatuur aanschaffen om goed te kunnen controleren. Ook Vollenbroek zegt dat de correctiemethode van Omrin niet klopt. “Als de concentraties van zoutzuur en waterstoffluoride niet substantieel omlaag gaan, dan gaat de jaargemiddelde norm voor fluoride uit de vergunning zeker worden overschreden.”