Zo’n stukje door Marten Blom

Op vakantie in Turkije. Gisteren waren we even met een bootje ontsnapt uit de luxe zeepbel die we ook wel het ‘ultra-inclusieve resort’ noemen. Wij stapten van ons veerbootje het authentieke mysterieuze Turkije in.

Je zou denken dat we besprongen zouden worden bij aankomst, maar in plaats daarvan troffen wij slechts stille en donkere straatjes aan. In de laaiend hete duisternis achterin de winkeltjes vermoedden we de verkopers, maar zeker wisten we het niet. Pas toen ik een dame achter een glazen winkeldeur zichzelf met een waaier koelte toe zag wapperen drong het tot me door dat de airco in haar winkel niet werkte. Er was een stroomstoring aan de gang. Even later strompelde een door de hitte nog net niet ontmoedigde verkoper op me af. ‘Hello, cowboy’, zei hij, verwijzend naar mijn allesbehalve cowboyachtige rieten zomerhoedje. Ik zei: ‘Cowboy, not today.’ ‘It is hot, electricity kaputt’, zei hij terwijl hij het zweet van zijn voorhoofd veegde.

Na wat heen en weer gescharrel door de donkere straatjes, waarbij verschillende verkopers groepsgewijs vanachter hun kopjes Turkse thee tevoorschijn kwamen met liretekens in de ogen, werd me al gauw duidelijk dat je hier veel beter gericht op zoek kon gaan naar iets, dan dat je vrijblijvend wat rondkeek. Het was geen museum. Ik heb in elk geval nog nooit in het Stedelijk Museum naar de Nachtwacht staan kijken verwijl een suppoost me vertelde dat ik hetzelfde schilderij ook in een andere maat, kleur of stijl kon kopen. Hier kon dat allemaal wel. Voor de juiste prijs. Om te voorkomen dat we bij alles waar ons oog op viel een prijs of een soortgelijk product kregen aangereikt, stelden we wat doelen op. Mijn zoon wilde een Minecraft shirt. Ik zocht een schaakbord. Mijn vrouw wilde een shirt. Voor mij. Omdat ik nooit iets voor mezelf kocht. Bij de eerste kledingwinkel waar we tegenaan liepen: ‘Een Minecraft shirt? Ja jazeker’, maar nee, de verkoper had een Fortnite shirt in zijn handen. Hij had het niet. Toen we verder liepen stelde ik me voor dat hij nu met zijn maten overlegde: ‘WTF is Minecraft nu weer?’ We belandden weer bij de eerste verkoper die ik sprak, degene die me cowboy noemde. Ook hier: Minecraft, geen probleem. We have, of course. Maar wederom kwam er alleen maar Fortnite tevoorschijn. Maar dat was toch ook leuk? Nee, schudde mijn zoon zijn hoofd, dat was niet leuk. En, wacht eens, Nederlands? Ajax! Dát was cool. Very very goed, toch? Mijn zoon schoot in de lach, maar nee, voetbal interesseerde hem geen reet. Ondertussen schoot de elektriciteit met een luid hoorbare plop! weer aan. Overal flitsten lampen, ventilators en airco’s aan. De verkoper met het cowboycomplex was ondertussen onvermoeibaar. ‘Geen probleem, heb hier nog winkel met andere draadjes, nog betere praatjes!’ Zijn wat oudere collega richtte een ware ravage aan. Hij trok stapels kleding overhoop en rukte shirtjes uit hun verpakking. Puur bij toeval ontdekten we een Minecraft truitje, maar het was te klein. Ondertussen was mijn zwager zich van zijn T-shirt aan het bevrijden teneinde een poloshirt van net niet La Coste te kunnen passen.

‘Oh, thank you’, zei hij verrast tegen de oude verkoper die hem schijnbaar gedienstig stond droog te deppen met zijn eigen shirt. ‘No problem, no problem’, zei de man. Volgens mij wilde hij alleen maar zijn koopwaar droog houden. Zelf liet ik me tot mijn verassing in een quasi Ralph Lauren overhemd hijsen. Mijn vrouw deed nog even beleefd mee aan een ‘ruiken niet kopen-actie’ met nepluchtjes waar de cowboy naar eigen zeggen bekend om stond. Uiteindelijk schafte mijn zoon een nep Adidas shirt aan, ik een ieniemini schaakbord en mijn neef nog slippers en een ‘man purse’, wat dat dan ook mocht zijn. Uiteindelijk sjokten we, samen met de andere toeristen die uit allerlei hoeken en stegen tevoorschijn kwamen, terug naar de boot.

De geschiedenis blijft zichzelf altijd maar herhalen, zeggen ze. Maar dat is niet waar. Dingen gebeuren wel telkens opnieuw, maar met subtiele verschillen. Ik denk dan aan de ontdekkingsreizigers onder onze voorvaderen die halve continenten kochten in ruil voor wat kraaltjes en spiegeltjes. Zijn de rollen nu omgekeerd?