Mantelzorger Tineke de Klerk-Tot:
“Gemakkelijk is het niet, maar je doet het gewoon”
Mantelzorg is de zorg voor chronisch zieken, gehandicapten en hulpbehoevenden door naasten: familieleden, vrienden, kennissen en buren. Kenmerkend is de reeds bestaande persoonlijke band tussen de mantelzorger en zijn of haar naaste. Daarnaast gaat het om langdurige zorg die onbetaald is.
Door Ubbo Posthuma
In Nederland zijn er 3,6 miljoen mensen die voor een ander zorgen. Ongeveer 1,1 miljoen mantelzorgers zorgen meer dan acht uur per week en langer dan drie maanden voor een ander. Veel mantelzorgers voelen zich zwaarbelast of overbelast. Toch vinden de meeste mantelzorgers het vanzelfsprekend om voor hun naaste te zorgen, maar ze lopen wel tegen tal van problemen aan. Zo is het bijvoorbeeld moeilijk om de zorg te combineren met een betaalde baan, is het moeilijk om de zorg tijdelijk over te dragen en veel mantelzorgers maken extra kosten.
Een van de mantelzorgers in de gemeente Harlingen is Tineke de Klerk-Tot te Wijnaldum. Samen met haar man Bart wonen ze in een prachtige woning, vroeger de pastorie van het dorp. De inmiddels 78-jarige ouwe seun kon deze woning in de jaren 60 huren. Met dien verstande, dat mocht er een nieuwe dominee komen, hij er weer uit moest. Maar de dominee is er nooit gekomen en dus kon Bart de woning uiteindelijk in 1966 kopen.
Maritieme Academie
Bart en zijn toenmalige vrouw Yp hielden allebei van zeilen. De reizen gingen samen met hun zeilvrienden Auke en Tineke naar onder meer Denemarken, Zweden, de eilanden maar ook het IJsselmeer. Auke en Tineke gingen van elkaar scheiden en later kwam Bart zijn vrouw te overlijden. Tineke haar broer, Klaas Tot, had de Singelprinses en Bart wilde wel kapitein op deze rondvaartboot worden. In de avonduren haalde hij op de Maritieme Academie de benodigde papieren en voer toen met de vader van Tineke, Hessel Tot, op de boot. Soms werd het laat en bood Tineke aan om bij haar te eten. Er ontstond een klik en in 2005 traden ze in het huwelijk.
Inmiddels is het varen overgenomen door het echtpaar Liekele en Trijntje Poepjes, omdat Bart aan zijn knieën werd geopereerd en moeilijk loopt. Tineke heeft twee kinderen: Marco (36) woont en werkt in Joure en Sebastiaan (33) woont in Oostenrijk waar hij ’s zomers in de bouw werkt en ’s winters skileraar is.
Spraakzenuw
Tineke zorgt al jaren voor haar vader en moeder. “In de tijd dat mijn vader zelfstandig woonde in Almenum en mijn moeder al in de Batting woonde, zorgden Klaas en Gineke voor het warme eten en wij voor het vlees op vier dagen in de week. De andere drie dagen namen Bart en ik eten mee en aten we samen met mijn vader voor de gezelligheid. Beiden wonen nu in de Batting, waarbij moeder sinds drieënhalf jaar op de gesloten afdeling zit. Vader woont er nu sinds twee jaar en gaat nog regelmatig in zijn scootmobiel de stad in.”
Tineke werkte 42 jaar als onderwijzeres in het basisonderwijs in Franeker. Drieënhalf jaar geleden stopte ze hier mee. Samen met haar jongste zus ging ze op vakantie naar Curaçao. Na haar terugkomst kon haar zus plotseling niet meer praten. Onderzoeken volgden en hieruit bleek dat er een tumor op haar spraakzenuw drukte en er uitzaaiingen waren. Ook hier sprong Tineke in en verzorgde haar zus tot het laatst. Vorig jaar augustus overleed ze op 58-jarige leeftijd. Omdat haar zus voor haar tante in de Spiker zorgde, kreeg Tineke naast de zorg van haar ouders, deze taak er ook bij. “Gemakkelijk is het niet maar je doet het gewoon. Het is dankbaar werk en je doet het uit liefde.” Regelmatig moet ze met één van de ouders naar de dokter, ze neemt haar ouders wel eens mee naar huis, verzorgt de administratie; eigenlijk is ze er dagelijks mee bezig.
Appen
Hoewel ze al jaren mantelzorgers is, heeft ze zich sinds anderhalf jaar officieel bij de gemeente hiervoor ingeschreven. “Ik raad het iedereen dan ook aan dit ook te doen omdat je als geregistreerde mantelzorger dan voor bepaalde activiteiten wordt uitgenodigd”, zegt Tineke. “Het Gebiedsteam in Harlingen doet veel voor ons mantelzorgers. Zo was er een mantelzorg-uitje met de Singelprinses. Hoewel mijn vader hier altijd op gevaren heeft, heb ik hem toch opgehaald. Hij vond het prachtig en liet weten het nu ook eens van een andere kant te hebben gezien.”
Een andere leuke activiteit was een rondwandeling en tegelbeschildering bij de Aardewerk- en Tegelfabriek Oswald. Verder een ‘respijtweekend’ in een hotel te Steenwijk waar twintig personen met begeleiding voor ingeloot waren. “Dit heb je wel eens nodig”, vindt Tineke. “Verder is er voorlichting over ‘hoe ga ik om met Alzheimer’, dingen die met een notaris te maken hebben, enzovoort.”
De vakanties van Bart en Tineke worden zo gepland dat er altijd iemand bereikbaar is. Haar jongste broer werkt twee weken op en twee weken af. Daar stemmen ze hun vakantie op af. Onlangs heeft ze haar vader appen geleerd. “Als er nu wat is, laat hij het via de app weten. Ook als hij de stad in gaat en er is wat met de scootmobiel kunnen we ingrijpen.”
Overigens wil ze wel benadrukken dat de zorg in de Batting uitstekend is. “Een dikke pluim voor het verplegend personeel, fantastisch hoe ze met de mensen omgaan.”
