DE DESERTEUR (8) door Marten Blom
8. de deserteur heeft een naam!
De boer vertelt me dat de Canadese tanks met vlammenwerpers, waarvan Sieswerda al melding maakte, korte metten maakte van het hoofdgebouw van deze en twee nabij liggende boerderijen. Ik bedank hem voor de info en stap weer in de auto. Ik had al in de gaten dat dit zoeken in Pingjum niet in één dag bekeken is. Ik neem afscheid van mijn vriend, bij wie ik altijd mag aankloppen en fiets Pingjum weer uit. Een man in een blauwe overall loopt aan de overkant van een sloot in een weiland. Ik twijfel. Zal ik hem aanspreken? Ach, what the hell, denk ik en als een schooljongen roep ik: ‘Meneer? Mag ik u wat vragen?’ De man hoort me zwijgend aan en zegt: ‘Oh, dat moet Helmut geweest zijn.’ Zo maar. Een naam bij die deserteur waar ik almaar naar zoek. Helmut. Alsof deze man hem daarnet nog gezien heeft. ‘Ja, Helmut. Die wilde dat allemaal niet’, zegt hij. En hij vertelt dat ze burgerkleren voor hem hadden geregeld. ‘Zodat hij kon vluchten als de Canadezen kwamen?’ vraag ik. ‘Nou, de Canadezen wilden hem niet dood, hoor’, zegt hij. ‘De Binnenlandse Strijdkrachten, dan?’, zeg ik. De boer zegt niet ja en hij zegt niet nee. Eigenlijk zegt hij hetzelfde als Sieswerda: het gaat niet om de rugnummers. Hij zegt het alleen anders: hij wil geen namen noemen. Maar veel Pingjumers wilden die jongen niet dood. En later werd er nog vaak een hartig woordje over gesproken. De weinige ooggetuigen die nu nog leven schijnen het er nog steeds niet over eens te zijn. Waarom dat nodig was, een jongen doden die inmiddels aan de goede kant stond. Of was dat niet zo?
‘Er waren er wel meer hoor, die ondergedoken zaten, ik denk wel drie’, zegt de boer. ‘Er waren echt ook góéde Duitsers.’ Ik stel voor om dit gesprek, nu of later voort te zetten bij een kop koffie, maar daar loopt hij niet echt warm voor. Hoewel het duidelijk is dat hij het gesprek ook niet zomaar wil beëindigen. De opstelling van ieder aan een andere kant van de sloot is blijkbaar prima. Het lijkt er op dat hij het onderwerp van gesprek wel boeiend vind, maar in deze opstelling ziet het er tenminste niet uit alsof hij te veel weggeeft. Ook hij vertelt over de vlammenwerpende tanks van de Canadezen. De boerderij, destijds van zijn pake en beppe, ging ook deels in vlammen op, evenals twee nabijgelegen boerderijschuren.
Wordt vervolgd.
