Harlingen vastgelegd in 3D vanwege bodemdaling
Komende week wordt het exterieur van de bebouwing ten noorden van de Harlinger Noorderhaven in 3D vastgelegd. De bewoners van het gebied kregen daar vorig weekend al informatie over in de bus. De metingen zijn een resultaat van overleggen met partijen als de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, Monumentenwacht Fryslân, TNO en TU Delft. Het project is uniek voor Nederland.
Aanleiding voor de driedimensionale opname is de bodemdaling als gevolg van de zoutwinning onder de Waddenzee door Frisia Zout. Naar verwachting zal de bodemdalingskom op termijn ook Harlingen raken. Afgelopen jaar werd daarom een meetnet in de binnenstad aangelegd. Sinds de zomer van 2021 worden daarmee bewegingen in de Harlinger bodem geregistreerd. Dat meetnet wijst uit of de bodemdaling in de diepere lagen plaatsvindt, aan het maaiveld, of allebei. Zo kan een verband met de zoutwinning worden aangetoond of juist uitgesloten.
In aanvulling op de ondergrondse metingen volgen nu de 3D-metingen van de bebouwing. Met een camera op statief worden vanaf de grond foto’s van de bebouwde omgeving gemaakt. Tegelijk maakt een drone beelden vanuit de lucht. De combinatie van grond- en luchtfoto’s zorgt voor een accurate geometrische reconstructie van het gebied. Deze ‘bovengrondse nulmeting’ moet de inwoners van de stad een extra waarborg bieden ingeval panden in de toekomst schade oplopen. Op basis van de beelden kunnen dan scheuren- en scheefstandanalyses worden gemaakt.
De 3D-metingen worden uitgevoerd door Aeroscan. Het bedrijf deed in het aardbevingsgebied in Groningen al veel ervaring op met deze techniek, die nog niet eerder op een compleet stadsdeel werd toegepast. Er wordt gestart met een proef rond de Zoutsloot omdat in dit gebied eerder meetapparatuur werd geïnstalleerd in de kelder van een monumentaal pand. De combinatie van de ondergrondse meetdata met de komende 3D-metingen moet bij eventuele toekomstige schade de oorzaak en omvang ervan helpen duiden. Ten behoeve daarvan worden de te maken opnames notarieel vastgelegd.
Opdrachtgever voor de metingen is de Pilot Harlingen, een samenwerkingsverband van de Stichting Bescherming Historisch Harlingen met Frisia Zout B.V., Wetterskip Fryslân, Gemeente Harlingen en Provincie Fryslân. De partijen sloten in 2019 een overeenkomst waarin grenzen voor bodemdaling en scheefstand zijn vastgelegd. De Pilot wil laten zien hoe economie en veiligheid hand in hand kunnen gaan. De samenwerkingspartners willen de nu toegepaste meetmethodiek geaccepteerd krijgen als afdoende bewijs, zowel voor schadeafhandeling via de landelijke Commissie Mijnbouwschade als via de burgerrechter. Wanneer het overleg daarover met het ministerie van EZK en het Staatstoezicht op de Mijnen positief verloopt wordt ook de rest van de Harlinger binnenstad in 3D vastgelegd. Eigenaren van panden buiten het plangebied kunnen daar desgewenst bij aanhaken.
