Volledige toespraak burgemeester Roel Sluiter

Geachte aanwezigen, dames en heren, allereerst een heel gelukkig, succesvol en gezond 2014 toegewenst.

Wij kijken bij de overgang naar het nieuwe jaar altijd terug op een veelbewogen jaar en verwachten van het jaar dat nog moet komen NOG meer aan bijzondere gebeurtenissen. Raar eigenlijk.
Zou er nou niet eens een jaar zijn waarin niet veel bijzonders gebeurt en dat je dan zegt, 'ach, het ging het afgelopen jaar z'n gangetje wel en volgend jaar, ach, zal wel net zo'n rustig jaar worden'? Misschien zou dat snel vervelen en misschien ook past dat helemaal niet bij Harlingen.
 

Goede onrust
Ik weet het wel zeker; de charme van onze stad is nu juist dat er steeds van alles gebeurt.
Nu is niet iedereen dol op de onrust die dat met zich meebrengt en afgelopen vrijdag op de nieuwjaarsreceptie van de provincie was er nog weer een meneer, met aanzien in koninklijke kringen nog wel, die mij welgemeend 'sterkte' toewenste. Ik heb hem bedankt voor zijn vriendelijkheid maar ook gezegd dat ik het vooral met plezier doe in Harlingen.
Want onrust kan heel goed zijn, als het goede onrust is, terwijl soms rust goed is, maar er ook schadelijke rust bestaat.

Ik wil dat aan de hand van een aantal gebeurtenissen van het afgelopen jaar en met behulp van een vooruitblik op het komende jaar illustreren.
 
Inbraakgolf
Ik begin mijn wat caleidoscopisch overzicht met de inbraakgolf die ons in de winterperiode danig dwarszat. U weet ook dat door spectaculair technisch ingrijpen door de politie, die golf direct ophield.
(Als u gisteren burgemeester van der Laan in het programma Buitenhof hebt gezien, dan lijkt mij dat hij de inbraak in Amsterdam wil bestrijden met dezelfde middelen als wij afgelopen jaar in Harlingen deden. En zo hoort het ook, ze moeten eens vaker een voorbeeld aan Harlingen nemen!)
Maar: Hulde voor het optreden van onze politie nogmaals.

Inmiddels worden er mooie initiatieven genomen door burgers zelf zoals de preventiegroep die in Groot Ropens actief is en waar ik binnenkort een avond mee op stap mag.
Ik wil u trouwens meteen even attenderen op het feit dat we hier in Harlingen een geweldige politie hebben! Een stel fantastische wijkagenten die alles en iedereen kennen en met iedereen in gesprek zijn en zodoende een hoop onheil voorkomen. Ook de politieleiding is zeer communicatief, alert en proactief, ik moet u zeggen dat het mij in m'n rol van hoeder van openbare orde en veiligheid bijzonder steunt.

En dat leidt allemaal ook tot resultaat; op 6 november was minister Opstelten hier op bezoek om onze aanpak van overlastgevende en criminele jeugd te bekijken. We mogen vaststellen dat de minister onder de indruk was en onze aanpak, waarvan de kern is de werkelijk voorbeeldige wijze waarop wordt samengewerkt door politie, jongerenwerkers, onderwijs en onze gemeentelijke functionarissen; een voorbeeld voor de rest van het land vond de minister - en kijk, dat moeten we vaker hebben: Harlingen dat de rest van het land de weg wijst!

We verbreden trouwens dit jaar de zorg voor onze jeugd door op nieuwe wijze jeugdzorg en onderwijs te koppelen, een voorstel daartoe is inmiddels naar de Raad gestuurd. Maar dan gaat het uiteraard om meer dan om overlast of criminaliteit.
 
Het herindelingsvraagstuk
Een politieke kwestie die voor onrust zorgde was het herindelingsvraagstuk.
Vorig jaar kondigde ik in de nieuwjaarstoespraak de waarschijnlijkheid aan van een referendum over de herindeling met het Bildt, Franekeradeel en Menameradiel.

De Raad heeft inderdaad tot dat referendum besloten en de uitkomst ervan was volstrekt duidelijk: 80% van degenen die aan het referendum deelnamen hebben voor het bestuurlijk zelfstandig voortbestaan van Harlingen gestemd. De gemeenteraad was in meerderheid al voor dat zelfstandig voortbestaan en die meerderheid werd na het referendum nog groter.

De Raad van Harlingen heeft vervolgens besloten dat Harlingen een bestuurlijk zelfstandige, toekomstbestendige en  samenwerkende gemeente is.

En, ik noemde het in mijn stukje in de oudejaarsbijlage van de Harlinger Courant ook al; ik denk dat we trots kunnen zijn op het proces dat we rond het referendum met elkaar doorlopen hebben. Ik ben ook blij dat we het zo gedaan hebben, dat we aan onze inwoners hebben gevraagd wat zij hier nu van vonden. Dat is toch zeker in Harlingen met z'n enorm sterke gevoel van identiteit ook nodig en al helemaal omdat in 2010 geen enkele politieke partij de herindeling in z'n verkiezingsprogramma had staan.

Het was onrust, al met al, maar goede onrust en nu moeten we verder.
 
Harlingen kan het niet alleen
Er komt erom veel op ons af en de gemeente moeten het voor onze inwoners goed gaan regelen. We moeten dus met andere gemeentes samenwerken en die samenwerking moet een oplossing bieden voor wat niet alleen Harlinger  problemen zijn maar regionale problemen die regionale oplossingen vragen.

Zoals het nu gaat, dreigen we terecht te komen in een heel verkeerde onrust; Als wij doorgaan en samenvoeging de enige vorm van samenwerking blijven vinden, dan wordt herindeling geen hoopvolle onderneming maar een maar doorzeurende kwestie die samenwerking om met elkaar regionale problemen op te lossen in de weg gaat staan.

Dat zou schadelijk zijn, dat zou de verkeerde onrust zijn.
 
De herindelingsvoornemens zoals die nu in het noorden van de provincie bestaan, komen onmiskenbaar tegemoet aan de wens om te komen tot minder gemeentes in Fryslân.
Maar ook alleen dat; voor de grote opgaven die ons wachten en die we alleen in regionaal verband op kunnen lossen - en je ziet dat ook nu gebeuren, kijk naar de jeugdzorg-, voor die grote opgaven zijn de huidige herindelingsconcepten geen oplossing. Daarom, en ik zeg het nogmaals, voor alle duidelijkheid, als de discussie zich teveel concentreert op samenvoegingsdwang, staat dat noodzakelijke regionale samenwerking in de weg en bereiken we met z'n allen minder dan we zouden kunnen bereiken.
 
Zijn wij daarmee dan de "Galliërs" geworden die zich moedig maar ook een beetje belachelijk tegen de Romeinen blijven verzetten en door iedereen als "rare jongens" worden gezien?
Nee, wij zijn geen zonderlingen die op louter emotionele basis met de rug naar Fryslân blijven staan. Wij verkeren graag op goede voet met al onze buren en doen graag dingen die verstandig zijn voor onze hele regio.

En Nee, wij zijn geen Galliërs, en de provincie is geen bezetter met een Romeins legioen en onze Commissaris is zeker Julius Caesar niet; wij zijn als gemeente Harlingen op basis van een in alle eer en deugd genomen raadsbesluit oprecht op zoek naar samenwerkingsmogelijkheden, we doen daarin de verstandige dingen en hebben daarbij ook zelf veel aan anderen te bieden.
 
(En we zijn trouwens ook niet kinderachtig als de buren eens een vraag hebben. Zo hebben we zoals u weet -en ik weet dat dit nogal wat ophef heeft veroorzaakt hier en daar- het beeld van Hotze Schuil, beroemd Harlinger en keizer onder de kaatskoningen, even uitgeleend aan Franeker, aan de FNP nog wel om hun ijveren voor hun kaatsmuseum kracht bij te zetten. En ik loop er niet voor weg: dat was mijn beslissing. Maar het was ook pure grootmoedigheid; hebben die Franekers ook eens iets! Eventjes maar, want uiteraard komt het beeld heel snel weer terug, vandaag al, maar nu schijnt Oud Harlingen te weten dat het nooit op de goede plek heeft gestaan! Nou ja, daar moeten we dan maar eens naar kijken)
 
Van het beeld van Hotze Schuil op de Zuiderhaven, sla ik een bruggetje naar onze havenactiviteiten.
 
Onze haven
Wij zijn het afgelopen jaar bijzonder druk geweest met onze haven; heel goede drukte. Ik noem de start van het opknappen van de Willemshaven, allereerst om in juli de Tall Ships te ontvangen en daarna de structurele aanpak om van die Willemshaven een volwaardige voorziening en toeristische verblijfsplek te maken. U hebt de oogstrelende schetsen gezien van het havenplan; ja, er moet nog wat water tegen de kade klotsen voordat het zover is, maar de ambitie ligt er, de richting is duidelijk en wat mij betreft blijft het nog jaren onrustig op de Willemshaven als we daar hard aan het werk zijn.
(Het stormde er trouwens wel verrekte hard, daar op de Willemshaven het afgelopen jaar. We moeten maar eens nader gaan samenwerken met de instantie die die stormen wat kan beteugelen!)
 
Dan naar de industriehaven
We hebben samen met provincie en Bank Nederlandse gemeenten een opzet gemaakt voor een doorstart van onze industriehaven. Ja, ik weet dat de Raad hierin nog het laatste woord heeft, maar Harlingen moet in de nabije toekomst profiteren van de industriehaven, we zien nu al zeer florerende bedrijven in de haven, denk aan  de nieuwe order die Bodewes heeft binnengehaald of aan alweer een schip dat door Abiss Shipping eerdaags te water wordt gelaten. Dergelijk succesvol ondernemerschap te combineren met voldoende en stimulerende publieke sturing mag best de ambitie zijn van een havenstad als Harlingen. En meer nog: we kunnen daarmee heel veel betekenen voor de nabije regio, voor de hele provincie.

Harlingen is de enige Friese zeehaven, laat het nou echt ook eens de haven zijn waar heel Fryslân van profiteert. Ik kan me vergissen maar ik heb wel sterk het gevoel dat de meeste Friezen niet zo op de zee georiënteerd zijn. Water, ja dat hebben we hier wel ontdekt, schoon water, watertechnologie, water in meren en water achter huis, maar de zee en de waarde van een haven?
Ik wil iedereen in Fryslân eens oproepen: Droom eens dat Fryslân een haven had en wordt dan wakker en besef dat het geen droom was maar dat die haven er gewoon is. En profiteer er dan van!
Zelfs in Groningen wordt anders tegen de mogelijkheden van havens aangekeken, met een groter gevoel van urgentie en prioriteit dan in Fryslân en ik denk dat we daaraan een voorbeeld moeten nemen.
 
De cruiseschepen
Maar: de wal keert het schip, of het schip keert de wal in dit geval; bijvoorbeeld als straks de cruiseschepen komen!
Gepland was dat de eerste schepen Harlingen in 2015 zouden aandoen, maar de eerste twee komen dit jaar al!  En dat is echt door het enthousiasme van de reders voor Harlingen en de kansen die ze hier zien.
We gaan ons op de komst van die cruiseschepen terdege voorbereiden, want als we het meteen verprutsen, kunnen we het verder ook wel vergeten, maar als we ze bieden wat onze schitterende stad te bieden hebben, komen er meer.
Het zal niet vanzelf gaan, we zullen eerst flink moeten investeren voordat het uiteindelijk uit kan maar we durven het aan en heel Fryslân kan er de vruchten van plukken.
 
Klaipeda
Mede daarom zijn we de laatste week voor kerst met een delegatie uit Harlingen naar Litouwen geweest. Naar de havenstad Klaipeda. Ook Klaipeda heeft ervaring met cruiseschepen -en ik moet zeggen, als je de kade ziet waar de cruiseschepen in Klaipeda moeten afmeren en dat vergelijkt met de Willemshaven nu, dan ziet het er hier nu al een stuk beter uit dan daar.
Maar ze hebben daar al wel jarenlange ervaring, ook met toeristische concepten om die cruisepassagiers wat van de omgeving te laten zien. En dan is alweer heel Fryslân geschikt om deze vaak vermogende gasten te onthalen op het mooiste wat Fryslân in huis heeft. En dat is dan zeer in het belang van Fryslân!
En wat dat betreft; we hebben nergens nu eens echt een bezoekerscentrum waar alles over het Wad te zien en te lezen is. Zoiets zou toch heel mooi een plaats op de Willemshaven kunnen krijgen, bijvoorbeeld in combinatie met de Willem Barentsz en onze net verworven potvis?
 
The Tall Ships Races
Maar eerst komen de Tall Ships, van 3 t/m 6 juli en dat is dan direct het grootste meerdaagse evenement in heel Fryslân ( en laat nu geen provinciale statenleden, en al helemaal niet afkomstig uit Harlingen, zeggen dat het zo stil in rond de Tall Ships!!) het is tegelijk ook het eerste grote podium waar Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018 zich kan laten zien en wij pleiten er krachtig voor dat dit ook gebeurt.

Het is trouwens wel een evenement dat ons in de voorbereiding de nodige hoofdbrekens kost. Het is een heel georganiseer om naar schatting 350.000 bezoekers in vier dagen in Harlingen te ontvangen en er dan tegelijk voor te zorgen dat het een ontspannen feest blijft waar iedereen zich kan vermaken.
We zijn goed op orde als het om de voorbereidingen gaat, alle instanties die bij de veiligheid zijn betrokken, zijn alert en staan op scherp als het zover is.

De samenwerking met de Stichting Harlingen Sail verloopt uitstekend. Maar het belangrijkste is natuurlijk dat het een prachtig feest voor Harlingen en al onze gasten gaat worden, een feest dat ons nog lang gaat heugen.

Want stelt u zich voor; tussen de zestig en negentig Tall Ships waarvan zo'n dertig van die hele grote, uit alle delen van de wereld, met een bemanning uit alle delen van de wereld, onze eigen marine en luchtmacht die zeer present zullen zijn op deze dagen, de optredens op de podia, veel bezoekers die vooral voor de schepen komen maar ook komen voor het verdere vertier dat zal worden georganiseerd. Volgend jaar vertel ik u ongetwijfeld hoe het is afgelopen en hoe mooi weer het is geweest.
 
We beseffen overigens dat ook tijdens deze drie dagen het gewone leven in de stad ook doorgaat voor onze binnenstadbewoners en we zullen er alles aan doen om overlast zoveel mogelijk te beperken. En ik hoor ineens dat de horeca zich onvoldoende betrokken voelt. Nou, daar moeten we dan snel iets aan doen want het is wel de bedoeling dat iedereen profiteert.
 
Overigens, komen de Tall Ships aan het begin van de zomer,
aan het einde van de zomer , in de laatste week van augustus hebben we een jubileum; de 55e editie van de Visserijdagen, dus er wordt ook daar groter uitgepakt dan gebruikelijk.
 
Rembrandt
Het wordt een bijzonder jaar en....
Ik noem u nog een heel bijzonder evenement, van een geheel andere orde maar bijna net zo uniek als dat een kleine havenstad als Harlingen de Tall Ships gaat ontvangen, is dat in maart in het Hannemahuis een tentoonstelling van Rembrandt wordt geopend, een grote collectie van Rembrandt's grafisch werk, uit particulier bezit, dus vrijwel nooit te zien en voor nog maar weinigen eerder op zo'n wijze toegankelijk geweest. Een fantastisch, haast ongelofelijk initiatief van ons gemeentelijk museum!
 
Decentralisaties
Als we al die successen en prachtige vooruitzichten op een rijtje zetten, lijkt het wel alsof het hier niet op kan in onze fraaie stad. En zonder mijn collega's te willen volgen, die volgens het verslag in de LC allemaal een beetje zorgelijk waren, liggen er ook voor het komende jaar en daarna ook grote problemen op de loer.
We moeten ons  echt en stevig op de decentralisaties in het zogeheten sociaal domein voorbereiden. We krijgen er veel meer geld bij, onze begroting neemt met circa een derde toe maar dat is lang niet toereikend om onze zorg zonder meer op het huidige niveau te handhaven. We zijn ons al een tijd op de veranderingen aan het voorbereiden maar veel is nog steeds onduidelijk en het is ook juist op dit terrein dat wij met anderen in onze regio een bestendige samenwerking moeten vinden.
 
Werkgelegenheid en economie
Een ander probleem blijft de zorg om onze werkgelegenheid en de ontwikkeling van de economie als geheel.
De crisis lijkt op z'n retour. Althans dat horen we nu overal. En dat is alleen al goed; ik ben er vast van overtuigd dat de geest hier en daar de materie de baas is, dus de crisis IS op z'n retour maar hij is nog niet weg en wij hebben een veel te hoge werkloosheid en een daarmee samenhangende traditie van armoede in onze gemeente.
Niet al onze burgers hebben het zo fijn. Niet alle kinderen groeien op zoals je het ze zou gunnen, alle inspanningen van overheid en onderwijs ten spijt.
Deze schaduwzijden van onze samenleving verdienen minstens zoveel aandacht als alle mooie perspectieven en evenementen die we hier met elkaar beleven.
 
De verkiezingen
De politiek gaat zich - en ik besluit mijn verhaal met dit hoogtepunt van onze lokale democratie- van dit alles rekenschap geven in de aanloop naar de verkiezingen van 19 maart aanstaande. Politieke partijen hebben hun lijsten nu zowat allemaal klaar, en dat geldt ook voor de verkiezingsprogramma's. (Nou ja, dat hoop ik dan maar, het moet zo langzamerhand wel klaar zijn!) Ik ben enorm benieuwd en ik heb op het verloop van de verkiezingsstrijd en de verkiezingen zelf uiteraard geen enkele invloed,  maar in stilte hoop ik op een uitslag waarbij we iets minder versplintering in onze Raad zullen zien.
Ik hoop op een aantal grote overwinnaars die in staat zijn op basis van een ruime raadsmeerderheid een solide coalitie te vormen.
Dat geeft rust in het bestuur en verhoogt de kwaliteit ervan.
De kans daarop wordt des te groter als er een flinke opkomst is bij de verkiezingen. Dat is natuurlijk toch het belangrijkste: kom stemmen!!!
Eigenlijk vind ik het een mysterie waarom mensen thuisblijven. We kunnen met elkaar van alles vertellen over de kloof tussen politiek en burger, en over het verdwijnende vertrouwen in het bestuur; ik zou daar tegenover willen zetten:
Kijk eens een avond met aandacht naar het journaal en de actualiteitenrubrieken en dan weet je weer dat wij nog altijd een buitengewoon fatsoenlijk georganiseerd land hebben waarin we het vast niet iedereen steeds naar de zin kunnen maken maar waar we met z'n allen er in slagen de meeste zaken redelijk te organiseren.
En als er nou eens een partij is die er een zooitje van maakt, nou dan weet je dat ook weer voor de toekomst, daar leer je van, als kiezer en je laat je daardoor niet van slag brengen. Dus: politieke partijen, maak er wat van, van de verkiezingsstrijd, beweeg de mensen tot stemmen, en burger; vind er wat van, stel je op de hoogte van wat partijen met onze stad en met onze dorpen willen en ga  stemmen.
Niet stemmen is echt onverantwoord, stemmen dus.
Ik ga het nog tot vervelens toe herhalen tot 19 maart.
 
We gaan er met z'n allen alles aan doen om van 2014 voor Harlingen een heel mooi jaar te maken!