Harlinger supermarkten slaan handen ineen tegen winkeldiefstal

Still uit de videocampagne voor het Harlinger winkelverbod. (Beeld: Daan de Schiffart)

“We hopen dat mensen nu twee keer nadenken voordat ze iets in hun binnenzak steken”, zegt Samantha Lunenborg van de Plus in Harlingen. “Het gebeurt nu best heel vaak, ook bij de zelfscan.” Olaf Hermus heeft in zijn Jumbo bijna wekelijks te maken met een winkeldief die betrapt wordt. “Soms is er een week dat er niemand betrapt wordt, maar soms ook drie of vier in een week. Dat geeft onplezierige situaties en het is heel tijdrovend.”

Het is heel vervelend, vertelt Samantha Lunenborg, ook voor de veelal jongere medewerkers. “Winkeldieven zijn ook wel agressief naar het personeel. De drempel om ze aan te pakken is daardoor heel groot. We zijn ons heel bewust van onze veiligheid; als we een winkeldief aanspreken doen we dat met meerdere en wat oudere mensen.” Olaf Hermus merkt op dat eerlijke mensen de dupe zijn van winkeldiefstal, want het maakt hun boodschappen duurder.

Schade

Winkeldiefstal kost ondernemers - en uiteindelijk de consument - veel geld. Volgens een Europees onderzoek bedroeg de schade in Nederland 1,8 miljard euro in 2018. Het verlies wordt doorberekend en daardoor betaalde de gemiddelde Nederlandse consument in 2018 bijna 140 euro mee aan schade door winkeldiefstal.

De zes Harlinger supermarkten (Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl, Plus en Poiesz) hebben het ‘collectief winkelverbod’ ingevoerd in samenwerking met politie, gemeente Harlingen en Platform Veilig Ondernemen Noord-Nederland (PVO NN). Naar verwachting zal het aantal gevallen van winkeldiefstal afnemen. “Het heeft echt grote gevolgen voor mensen die stelen”, zegt Olaf Hermus. Samantha Lunenborg verwacht dat het collectief winkelverbod een goede waarschuwing is: “Steel je bij de één, dan kom je er bij de ander ook niet meer in. We moeten aan een aantal voorwaarden voldoen; dat mensen online boodschappen kunnen doen of boodschappen kunnen afhalen.”

Huisvredebreuk

Uit cijfers van het CBS blijkt dat het aantal geregistreerde winkeldiefstallen, na jaren van daling, het afgelopen jaar fors is toegenomen, met ruim dertig procent ten opzichte van 2021. Dit zou mede komen door stijgende prijzen en zelfscankassa’s. “Na corona zijn oude gewoontes terug van weggeweest”, zegt Rini ten Grotenhuis, adviseur PVO NN. Ze merkt op dat er in Harlingen een mooie en prettige samenwerking is bij het instellen van het winkelverbod, dat volgens haar hard nodig is. “Supermarkten worden hard getroffen.”

Bij herhaling van overlast of een strafbaar feit, kan een lastpak voor langere tijd geweerd worden uit alle deelnemende winkels. Wanneer iemand met een verbod toch de winkel in komt, is er sprake van huisvredebreuk. Dat is een strafbaar feit, waarmee de overlastgever een geldboete of een gevangenisstraf riskeert. “De Harlinger supermarkten willen het winkelverbod vooral preventief inzetten”, zegt Ten Grotenhuis. “Dat stralen ze ook uit: niet stelen, want dat zorgt alleen maar voor problemen.”

Vergunning

Winkels die een winkelverbod willen, kunnen de hulp inroepen van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), een onafhankelijke stichting voor veiligheidsproblemen en de moederorganisatie van PVO. Het CCV biedt onder andere een registratiesysteem dat voldoet aan de voorwaarden; de winkels moeten een vergunning aanvragen bij de Autoriteit Persoonsgegevens.

Er zijn momenteel dertig winkelcentra en winkelgebieden met een collectief winkelverbod in Nederland. Andere winkels kunnen zich aansluiten bij een collectief en met behulp van CCV een vergunning aanvragen.

Daan de Schiffart maakte een video om het collectieve winkelverbod in Harlingen online onder de aandacht te brengen.