Nieuws

Harlinger kunstwerken in de Sint Laurentiuskerk van Kimswerd

De Romaanse Sint Laurentiuskerk van Kimswerd is 1000 jaar oud en de oudste van Noord-Nederland. Het interieur is voor kenners één van de mooiste  protestantse kerkinterieurs van Nederland, en hier hebben een paar Harlinger kunstenaars een groot aandeel in gehad.

Door Reinder Politiek

 

In 2017 verscheen het boek ‘Kerkinterieurs van Nederland’. Hierin worden de honderd mooiste kerkinterieurs beschreven en daar kreeg de kerk van Kimswerd een speciale plek. In 2013 verscheen het boek ‘Protestante kerken hun pracht en kracht’, van Regnerus Steensma. In zijn voorwoord schrijft hij: “Naast de indrukwekkende Sint-Bavokerk van Haarlem moeten we de intieme dorpskerk van Kimswerd niet vergeten.”

 

In het middenpad en het koor van de kerk liggen vele oude grafzerken. Twee zeven ton zware grafstenen in het middenpad springen hier, als kunstwerken, ver bovenuit. De vermaarde Harlinger meester steenhouwer Jacob Lous Forsstenburg is hier verantwoordelijk voor.

Vorig jaar heeft in de Harlinger Courant over deze vermaarde architect, tekenaar en meester steenhouwer een mooi artikel gestaan. Zelfs een foto van het schilderij van zijn steenhouwerij en het mooie huis, stond in die krant. De Steenhouwerstraat heeft zijn naam aan hem te danken.

 

Op de eerste zerk staan de namen van ‘Eerenphesten Heerscip’ Taecke van Heemstra en zijn vrouw ‘De Edele Eerbare Juffer’ Jeltsje van Bonga. Taco siin wiif. Taecke was de zoon vermaarde Feyje baron van Heemstra uit Tytsjerksteradiel en Jeltsje de dochter van de bekende en rijke Jonker Doytze van Bonga van Kimswerd. Taecke had in Keulen en Heidelberg gestudeerd en kwam na zijn trouwen te wonen op het ‘schone slotken Bonga State’. Later verhuisden ze naar IJntzema State, wat daarna de naam Heemstra State kreeg. Boven aan de zerk staan de initialen J .L. van Jacob Lous.

 

Lous heeft, naast mooie versieringen op de zerk, ook nog twaalf familiewapens minutieus uitgebeiteld. Deze waren van de vier ouders en de acht grootouders. Allen hadden ze voorname Friese namen. Deze grafzerk hebben Taecke en Jeltsje al tijdens hun leven gekocht. Achter hun naam staat als onvolledige sterfdatum 16... den ... oud … jaar. De kinderen hebben deze data niet laten invullen. Was denk ik te duur. Onderaan de zerk staat, sierlijk uitgebeiteld, een heel verhaal over hen in het Latijn. Volgens een vertaling van dominee Bekius staat er: Hier ligt Taco, dien ge kent als Heemstra, hier rust zijn vrouw Gellia Bonga: beiden door hun geloof door God bemind. Hij had een rustige levenswijze; ook zij leidde het zelfde leven. En beiden waren zij uitblinkend door een voornamen stamboom. Zolang zij leefden, leefden zij voor God, maar daarna hebben zij een moeilijke ouderdom gehad: weldra vielen zij beiden door de dood. Zo zij het leven, dat als de bittere dood komt, Gij die de dood niet vreest. Maar standvastig vertrouwt te sterven.

 

Echt spijtig is het dat de mooie familiewapens op de zerk kapot geslagen zijn. Kimswerders waren in de achttiende eeuw onder leiding van ds. Gerardus Horreüs en ds. Simon Bakker massaal patriotten geworden. De socialisten van die tijd. Ze verafschuwden de adel en de kerkleiders. Deze hooghartige ‘feodale pluchezitters’ verdeelden al eeuwenlang de goed betaalde banen en die kregen daarnaast vele privileges toegeschoven en dat was men hier zat.

 

In 1887 eindigde, door de inval van een groot goed getraind leger van de koning van Pruisen, deze politieke actie weer snel, maar bleef hier wel doorsmeulen. Enkele voormannen, waaronder ds. Simon Bakker en zijn vriend Eise Eisinga, de Franeker sterrenkundige, namen voor de zekerheid zelfs de vlucht naar Duitsland. Als antwoord op die huichelachtige Duitse inval, zijn een paar felle Kimswerders op een nacht de kerk ingeslopen en hebben als een Don Quichot, 32 familiewapens, die op diverse adellijke zerken stonden, hardhandig met hamer en scherpe kapbeitel weggeslagen. Ook de mooie familiewapens op deze zerk van baron van Heemstra werden flink bewerkt.

 

De tweede zerk, waaronder nazaten van de familie Heemstra in een grafkelder liggen, is echt heel bijzonder. Op de rand staan de namen van personen die in de grafkelder zijn begraven. Het grote pronkstuk staat echter op het onderste deel van de steen. Lous heeft maar een paar centimeter bikkelharde granietsteen weggehakt en laat de toeschouwer iets schoons zien. Het is een voorstelling van een ‘paleistuin’ in prachtig perspectief.

 

Vooral de doorgang door de grote toegangspoort is magnifiek. Ver op de achtergrond staat een voorname State. Is het Heemstra State? Maar dat zullen we  nooit te weten komen. De State en poort zijn verwijderd, alleen de gracht en de appelhof is er nog. De poort werd pas in 1859 afgebroken. Gelukkig staat de monumentale boerderij Heemstra- State er nog in volle glorie. Deze 400 jaar oude grafkelder is zeer uniek. Hij wordt na 320 jaar nog ieder jaar, voor de voogden van het Diaconale weeshuis van Franeker, op de tweede dinsdag in november plechtig voor de grafinspectie, geopend. Meer over deze mooie grafkelder de volgende keer.

|Doorsturen

Buienradar



Agenda