Zoutwinning Waddenzee riskant voor eilanden

Ronald van Zandwijk uit Oosterend wijst als lid van het Platform op de risico’s voor de eilanden en andere delen van de Waddenzee, nu de plannen van Frisia-zout lijken door te gaan.
“Waarom is dit geen goed plan? Op het eerste gezicht lijkt zoutwinning een activiteit waarmee weinig kwaad wordt aangericht. Zeker voor de waddeneilanden, want die liggen ver van de winlocaties. Schijn bedriegt echter. In de Waddenzee hangt namelijk alles met elkaar samen. Men spreekt dan ook terecht van een ‘systeem’. In het zanddelende systeem van de wadden – dat bestaat uit platen, slenken, buiten-, binnendelta’s en eilanden – komt er van nature nauwelijks extra zand bij. Het winnen van delfstoffen in de Waddenzee leidt dan ook onherroepelijk tot een zandtekort in het systeem. Het maakt weinig uit of het nu gaat om gaswinning, zoutwinning of het afvoeren van zand naar de wal, dat uit vaargeulen wordt opgebaggerd. Op natuurlijke wijze ontstaan ook al tekorten door eeuwenlange geologische processen, zoals inklinking, maar vooral ook door de huidige zeespiegelrijzing. Ondanks deze processen blijkt de waddenzeebodem tot nog toe goed in staat de zeespiegelrijzing bij te houden en hoogt in voldoende mate op.”
“Waar komt het zand dan vandaan dat zich op de wadplaten afzet? Het zijn de eilandkusten en de buitendelta’s voor de zeegaten van de eilanden die dit zand leveren. En dit is duidelijk te merken. De buitendelta’s krimpen en de eilanden ‘rollen’ langzaam maar zeker richting vaste land, al eeuwenlang. Aangezien er inmiddels mensen wonen en er unieke natuurgebieden aanwezig zijn, is dit een ongewenste ontwikkeling. De verwachting voor de toekomst is niet hoopgevend, omdat er een versnelling van de zeespiegelrijzing wordt verwacht.”

“Zijn zandsuppleties een oplossing ter compensatie van de door delfstofwinning ontstane erosie? Nee, niet op de wijze zoals die nu worden toegepast. Het overheidsbeleid met betrekking tot zandsuppleties richt zich alleen op gebieden waar zich in de directe omgeving bewoning bevindt. Het in zee verdwijnen van schaars bewoonde natuurgebieden en de zandplaten van de buitendelta’s worden voorlopig nog als een natuurlijk proces gezien. Daarin wil men niet ingrijpen. Daar waar de zandtekorten nu de meeste schade aanrichten is meestal geen Basiskustlijn vastgesteld – een middel om de kust op zijn plaats te houden.”
“Het Platform Duurzaam Landschap Terschelling (bestaande uit verontruste en deskundige burgers) vindt dat buitendelta’s en natuurgebieden op de eilanden wél in stand moeten worden gehouden. We vinden dat alle zandverliezen op een evenwichtige manier in het systeem van de Waddenkust gecompenseerd moeten worden. Niet alleen vanwege mens en natuur op de eilanden, maar ook vanwege de buffer die de eilanden en delta’s vormen voor de vastelandkust bij stormvloed. Kustafslag van de eilanden ten gevolge van delfstofwinning is ‘zout in de wond”. De vraag is of de extra erosie die ontstaat door delfstofwinning adequaat gecompenseerd zal worden. Het gehanteerde ‘Hand aan de kraan-principe’, dat negatieve ontwikkelingen van gaswinning vroegtijdig moet signaleren, is niet hanteerbaar, omdat de zoutwinning er niet in wordt meegenomen. Cumulatieve berekeningen van gaswinning, zoutwinning, zandhonger en zeespiegelstijging zijn nodig om te bepalen wat wel of niet verantwoord is.” Aldus Ronald van Zandwijk namens het Platform Duurzaam Landschap Terschelling.