Kruiend ijs te koop in Hannemahuis

De winter van 1823 was zeer koud. Januari 1823 geldt zelfs als de koudste winter uit de instrumentale geschiedenis en is met gemiddeld -7,0 graden de koudste maand sinds het begin van de temperatuurmetingen in 1706. Op 23 en 24 januari 1823 noteerde het KNMI gemiddeld over 24 uur een extreme koude van -18,6 en -18,5 graden. Het was een ook een zeer lange winter, want het weer bleef koud en onaangenaam tot 21 juni. Door het hele land werd gecollecteerd voor in nood verkerende arme mensen.

Op de Zuiderzee, drie kwartier van Harlingen vandaan, niet ver van de beruchte zandbank de Pollen, had zich in januari 1823 door kruiend ijs een ijsberg gevormd van twintig meter hoog en 25 meter breed. Daarin had zich door een speling van de natuur een tamelijk groot hol gevormd, zo groot dat daarin verscheidene mensen zich ruim konden bewegen. Op de berg werden drie vlaggen geplant. Een groot aantal mensen wilde dit wonder der natuur van dichtbij zien. De ijsberg was vanuit de verte goed te zien, ook door de drie vlaggen op de top.

Kunstschilder W. Esser maakte twee tekeningen van het ijsvermaak bij Harlingen op 26 januari 1823. Ze werden door W.H. Hoogkamer te Amsterdam als aquatint in prent gebracht en ingekleurd met waterverf en zijn te bewonderen in het Hannemahuis. De ene stelt de ijsberg voor, de andere is een tegenhanger (pendant) en is een gezicht op de haven van Harlingen met ijsvermaak op zee. De prent van de ijsberg is getiteld: ‘Gezicht op een IJsberg, drie kwartiers uuren van Harlingen gelegen, zijnde hoog 70 voeten en breed 80 voeten, zo als dezelve zich vertoonde op den 26 January 1823.’ Een prachtige reproductie op groot formaat van de prent van de ijsberg is nu voor 1 euro te koop in het Hannemahuis.