Gemeente Harlingen verdwijnt in grote Noordwest-gemeente

Dit artikel verscheen afgelopen vrijdag in de HC.

De provincie wil in het noorden van Friesland van dertien naar vier “sterke gemeenten in een sterke provincie”. Tytsjerksteradeel en Achtkarspelen moeten fuseren en daarnaast worden Leeuwarden en Leeuwarderadeel samengevoegd. In het noordoosten moeten Ferwerderadeel, Dongeradeel, Dantumadeel en Kollumerland samensmelten. En in het noordwesten moeten Harlingen, Franekeradeel, Het Bildt, Menaldumadeel en Littenseradeel een grote gemeente vormen. Daarbij komt een grenscorrectie met Súdwest Fryslân; dorpen als Kimswerd en Zurich worden toegevoegd aan ‘Noordwest Friesland’.

Deze sterke gemeenten zijn berekend op de toekomst, stelt de provincie. Steeds meer taken uit Den Haag komen op het bordje van gemeente te liggen. “Onze visie is niet vrijblijvend”, stelt gedeputeerde Tineke Schokker (CDA). De betrokken gemeenten moeten voor 1 april 2012 met een schriftelijke reactie komen.

“Hoezo herindeling van onderop?” reageert Jan Jellema (Harlinger Belang). “Fryslân is ons aan het chanteren”, aldus Pieter Kraaima (SP). “We krijgen het mes op de keel. We moeten doen wat zij willen, anders volgt er een negatief advies. Dat is kinderachtig gedrag.” Hein Kuiken (PvdA): “Mijn haren gaan overeind staan. De provincie heeft het over een negatief advies zonder ook maar inhoudelijk op de zaak in te gaan. Is het blufpoker of spierballentaal?” Jennifer Steevensz (Frisse Wind): “Ik heb de indruk dat we totaal geen keuze hebben. Hier wordt ons iets door de strot geduwd.”

Harlingen stond net op het punt om de eigen bestuurskracht te onderzoeken, om te kijken of Harlingen zelfstandig kan blijven. Afgelopen woensdagavond werd de raad gevraagd in te stemmen met onderzoek naar de kracht van Harlingen.“Heeft het überhaupt nog zin om een analyse te maken”, vroeg Steevensz. “De provincie heeft al een keuze gemaakt en dan is een analyse zonde van het geld.”

VVD, D66, CDA en ChristenUnie pleitten voor uitvoer van het onderzoek, om de burger bij de mogelijke herindeling te betrekken. “Je moet de burger iets voorleggen”, zei Meindert Lodwewijks (VVD). “Dat kan alleen als er een analyse gemaakt wordt.” De prijs van het onderzoek was woensdag echter nog niet bekend. Frisse Wind twijfelde derhalve. “Toch een soort blanco cheque”, zei Steevensz. Hein Kuiken wil niet onnodig “dure externen“ inhuren. “Ik wil niet dat iemand in een BMW voor komt rijden en het onderzoek gaat doen.”

Volgens Marga Liefting (ChristenUnie) mag het onderzoek best wat kosten. “Het gaat om informatie voor de burger, we steken geld in de toekomst. Er worden hier zoveel tonnen over de balk gegooid.”

Heel even was het stil en daarna klonken allerlei binnensmondse klanken in de raadszaal. “Dat mag ik toch zo voelen”, zei Liefting. Volgens haar biedt een goed onderzoek Harlingen zeggenschap. “Als het rapport aangeeft dat Harlingen zelfstandig kan blijven, dan is dat een motivering naar de provincie. Dan zeggen we: wij blijven zelfstandig en hier is het rapport.”

Hein Kuiken en Jappie Saakstra (Harlinger Belang) stelden voor een wat ouder rapport over de Harlinger bestuurskracht te actualiseren. Een raadsmeerderheid stemde echter in met een nieuw onderzoek (PvdA, Frisse Wind en Soolsma stemden tegen).