Eerste fase herbouw schip Willem Barentsz afgerond

Zelfs Gerald de Weerdt, initiatiefnemer en bouwmeester en gelouterd in de historische scheepbouw, is aangenaam verrast te zien hoe fraai de lijn van het Barentsz-schip is geworden. “Een unieke prestatie”, zo verklaart hij niet geheel zonder trots. “In de afgelopen eeuwen is in ons land nooit eerder een zeegaand schip van zulke afmetingen op deze authentieke manier gebouwd.” Authentiek in de zin dat, volgens de zestiende-eeuwse methode, na het plaatsen van de kielbalk en de stevens de onderhelft van de romp werd gebouwd door simpelweg een reeks huidplanken aan elkaar te zetten. Deze werden slechts op enkele punten gesteund door puur vanuit ervaring geplaatste dwarsbalken. Het niet star modelleren van de romp van spant tot spant, zoals later gebeurde vanaf het midden van de zeventiende eeuw, heeft als voordeel dat de bouwer een behoorlijke vrijheid heeft bij het creëren van de scheepsvorm. Ook bij de herbouw van Barentsz’ schip werd voor een groot deel ‘op het oog’ gebouwd. Daarbij speelt de natuurlijke ‘valling’ van de eiken huidgangen een belangrijke rol. Vooraf was immers nooit precies in te schatten hoe de planken uit de bewerking van branden en buigen tevoorschijn kwamen. Dat maakte het hele proces spannend, en uiteindelijk het schip uniek. Na het gereedkomen van het onderwaterschip stelden de bouwers zelf met veel voldoening vast: “Het is gelukt, en met prachtige lijnen, een zestiende-eeuws jacht waardig!”
Omstanders karakteriseren de huidige vorm al als ‘waterdruppel’ of ‘walnoot’. Die vorm, de vloeiende lijnen en geringe diepgang, maakten dit type schip bij uitstek geschikt voor ontdekkingsreizen zoals die van Willem Barentsz, ruim 400 jaar geleden.
Het gereedkomen van het onderwaterschip betekent ook de finale van dit deel van het bouwproces. Vanaf nu wordt begonnen met het plaatsen van de spanten binnen het schip, waar later de scheepshuid tegenaan wordt getimmerd. Als het skelet van spanten over enkele maanden klaar is, zal de kenmerkende vorm van het verkenningsschip, met de ronde kop en het sterk gepiekte achterschip, helemaal goed zichtbaar zijn.
Het is niet alleen het meebouwen aan een groot, houten schip dat veel vrijwilligers ertoe brengt aan het project mee te werken Voor de meeste telt ook het gevoel dat ze een beetje deel worden van een belangrijke episode in onze maritieme geschiedenis. Zeg Willem Barentsz, en het beeld doemt op van de bizarre overwintering in het Behouden Huys. In het bezoekerscentrum op de werf aan de nieuwe Willemshaven in Harlingen is daarover, en over nog veel meer te zien en te lezen. Het bezoekerscentrum is open van zondag tot en met vrijdag van 13.00-17.00 uur.

En wat als het schip klaar is? Doel is er daadwerkelijk mee de zee op te gaan. Wie weet voor een herhaling van de tocht naar Nova Zembla, waarbij misschien zelfs het doorvaren naar de Stille Oceaan - zoals Barentsz voor ogen had - wel mogelijk wordt. Als alles meezit, zal de reconstructie van het schip van Willem Barentsz over een jaar of drie in ieder geval een markante verschijning zijn in de wateren rond Harlingen.