Nieuws

Zo’n stukje van Marten Blom

He ain’t heavy, he’s my brother

Doordat ik onlangs met mijn broer op vakantie was, schoot mij de songtitel ‘He ain’t heavy, he’s my brother’ te binnen. Wat een bizarre titel, heb ik altijd gedacht. Een lange titel, om te beginnen. En als je dat in het Nederlands zegt: ‘Hij is niet zwaar, hij is mijn broer’; wat een rare zin! Alsof de wetten van de zwaartekracht niet meer van toepassing zouden zijn op iemand op het moment dat blijkt dat die iemand familie van je is. Of zou deze zin op dreigende toon uitgesproken moeten worden op het moment dat iemand wat aan te merken heeft op je broer? In de zin van: zeg nog eens dat mijn broer dik is, want het is wel mijn broer, hè, waar je het over hebt.

Zoekend op het net vind ik al snel artikelen waar deze titel in voorkomt. Zo zei de acteur Casey Affleck in 2017 bij een awarduitreiking tegen zijn broer Ben Affleck: ‘Ben, I love you, you ain’t heavy!’ Of Casey refereerde aan het gewicht van zijn broer of naar de mate waarin er met zijn broer te leven valt, werd niet duidelijk. Ik kijk verder en zie een stukje animatiefilm voorbij komen waarin een dino te zien is die een slapend jongetje draagt. Ik zie dat de voormalige zanger van UB40 in 2018 nog een versie van deze song opgenomen heeft. Dat weer een andere versie als soundtrack gebruikt is in Rambo III. Ik vermijd het in eerste instantie bewust om Wikipedia te raadplegen. Dat komt doordat ik gefascineerd begin te raken door wat deze titel voor allerlei mensen betekent. Zo vind ik in de commentarensectie van een artikel een schat aan persoonlijke ontboezemingen. Een Amerikaanse man vertelt over zijn oudere broer die voor het leven gehandicapt was geraakt na een verkeersongeluk. Niet lang daarna verdubbelde die broer zijn gewicht, waarmee hij de werklast van zijn mantelzorgende jongere broer evenredig verdubbelde. Die jongere broer geeft in het stukje al aan dat het verzorgen situaties met zich meebracht waarin hij nooit gedroomd had om met zijn broer in te belanden, maar na diens overlijden verklaart hij dat hij het allemaal opnieuw zou doen om nog één dag met hem door te kunnen brengen.

Een stukje verderop lees ik het relaas van een vrouw die met haar broer en een groep vrienden stevig doorzakte in de kroeg in de nacht voordat die broer voor zijn nummer op moest komen om naar Vietnam te gaan. Na een zorgeloos drankfestijn zette ze, alleen weer thuis, de radio aan en toen kwam dit nummer voorbij. Ze vertelt hoe de impact pas op dat moment bij haar binnenkwam, dat het toen pas tot haar doordrong wat haar broer ging doen op een plek aan de andere kant van de wereld.

Er zijn meer referenties naar oorlogssituaties te vinden in deze commentarensectie. Iemand vertelt hoe hij bekend raakte met ‘he ain’t heavy’ door het zien van een Vietnamfilm. Een titel noemt hij niet. In deze film draagt een Vietnamese dorpeling een gewonde op zijn rug, waarop hem gevraagd wordt of zijn dorpsgenoot niet te zwaar is. Ik denk dat we nu wel weten wat zijn antwoord is. Weer een ander vertelt ongeveer hetzelfde, alleen is de Vietnamees in dit verhaal vervangen door een Amerikaanse soldaat met een wapenbroeder op zijn rug. Opmerkelijk vindt ik dan het relaas van een Australische familie die het lied opdraagt aan hun vader, waarbij ze wat zaken wijzigen; ‘brother’ wordt ‘father’ en de oorsprong van het lied zou volgens hen te vinden moeten zijn in Frankrijk tijdens WOII. Ook daar zou een soldaat rondgelopen hebben met zijn maat op zijn rug, alleen zou deze maat al aan flarden geschoten zijn.

Op dit punt aangekomen vind ik de verhalen in de ‘comments’ steeds schimmiger worden, dus ik zoek wat andere bronnen op. Ja, dit keer óók Wikipedia, maar ook andere sites, waaronder ‘songfacts’. Hieruit blijkt dat ‘he ain’t heavy…’ vooral bekend werd door de versie waarin The Hollies hem uitbrachten in 1969. Het werd geschreven door Bobby Scott en Bob Russell. Bob Russell was op dat moment stervende aan de gevolgen van kanker. Het was eerst aangeboden aan Joe Cocker, maar die zag er blijkbaar niet veel in. Dus mochten The Hollies ermee aan de gang. Een toen nog volslagen onbekende Elton John nam de pianopartijen voor zijn rekening en het werd een wereldhit.

In mijn oren, zo anno nu, klinkt het pompeus en naïef tegelijk. Het is volgestampt met koortjes in de achtergrond en allerlei toeters en bellen. Als een suikertaart met integere bedoelingen. Het was natuurlijk een andere tijd toen deze muziek werd gemaakt. Maar hier houdt het nog niet op. In de VS is er een instelling voor jongeren. Een opvanghuis, aanvankelijk alleen voor jongens, genaamd Boystown. Deze instelling had de frase ‘He ain’t heavy, he’s my brother’ al sinds de jaren 40 als motto. Het zou een citaat zijn van een bewoner van Boystown, een jongen die een kleinere jongen met polio op zijn rug droeg. Toch is iets verderop te lezen dat de oorsprong van die woorden nog verder terug gaat. In 1884 schreef ene James Wells in zijn boek ‘De gelijkenissen van Jezus’ het verhaal van een Schots meisje die een baby droeg die bijna net zo groot was als zij zelf. Op de welbekende vraag die haar gesteld werd antwoordde ze: ‘He’s na heavy, He’s mi brither.’ Ik vraag me af of een liedje met die woorden als titel ook zo’n massieve hit geworden was. Soms moeten de ingrediënten voor een goede maaltijd, laten we zeggen een goede Schotse Haggis, extra lang sudderen voor het beste resultaat. 

|Doorsturen

Buienradar



Agenda