ProRail investeert in behoud station Harlingen
De komende jaren investeert ProRail in behoud van historische stations. Met name perronkappen en gietijzeren stationsdelen van 100 tot 150 jaar oud vragen de komende jaren gericht onderhoud. Klimaatverandering is daar mede de aanleiding voor. Station Leeuwarden is een van de grote eerste voorbeelden. Ook in Groningen, Harlingen en Driebergen Zeist wordt de komende tijd onderhoud gepleegd.
De unieke monumentale perronkappen van deze stations zijn gebouwd in een andere tijd en met andere kennis dan waar we tegenwoordig over beschikken. Gezien de staat van dienst bewonderenswaardig hoe succesvol dat uitgevoerd is, aldus ProRail. De toegepaste bouwmaterialen waren daar debet aan, zoals zwaar gietijzer.
Sommige constructies zijn zo langzamerhand wel toe aan groter onderhoud. Door de tand des tijds zijn constructies geraakt en op verschillende plekken is roest- en scheurschade ontstaan. Maar ook vanwege voortschrijdend inzicht: we stellen andere eisen aan onze gebouwen. Klimaatverandering speelt daar een rol in.
De kappen van Leeuwarden, Groningen en Harlingen pakt ProRail daarom op korte termijn aan. Naast onderhoud aan de zichtbare stalen constructie zijn er soms ook verbeteringen nodig aan de ondergrondse funderingen. De omvang van deze werkzaamheden is ingrijpend en vraagt bijzondere inzet om te plannen en ontwikkelen.
Per situatie wordt maatwerk toegepast. Uitgangspunt is met de renovaties het historische uiterlijk van stations nauwkeurig te behouden en tegelijk de constructie grondig te verbeteren. “Ook zoeken we te midden van deze aanpak naar mogelijkheden om duurzaamheid van deze stations te vergroten,”, meldt ProRail, “bijvoorbeeld in de keuze van bouwmaterialen of toepassing van zonnepanelen.”
Beeldbepalende architectuur
ProRail beheert en onderhoudt ruim 400 stations in Nederland. 350 stations hebben perronkappen. Een kwart daarvan zijn gebouwd voor de tweede wereldoorlog. Een groot deel daarvan heeft een monumentenstatus. De stations staan vaak op een centrale plek in de stad en hebben een beeldbepalend karakter wat ProRail zoveel mogelijk wil behouden. Veel van de unieke monumentale constructies stammen uit de 19e of begin 20e eeuw.
Het behoud van dit historisch erfgoed vindt ProRail belangrijk. Veel van die monumentale gebouwen stammen uit de 19e of begin 20e eeuw en zijn niet meer berekend op het huidige gebruik. Er rijden veel meer treinen en er komen meer reizigers. Ook aan de voorzieningen op en rond het station stellen we tegenwoordig andere eisen aan inrichting, duurzaamheid, verblijven en sociale veiligheid. Daarnaast is het ook belangrijk het monumentale karakter van het stations te behouden, de aanwezige kunstwerken te conserveren en de materialen te hergebruiken.
Klimaatbestendig
Daarbij komt het veranderende klimaat. Het klimaatissue wordt ook voor de stations groter. De regenbuien worden intenser. Deze pieken moeten beter worden opgevangen en dat betekent dat er naar ontwerpvoorschriften moet worden gekeken om het water ook in de toekomst goed te kunnen afvoeren. Daarnaast kennen windstoten grotere pieken en bouwen we tegenwoordig veel beter berekend als het gaat om windbelasting.
Daarom voert ProRail regulier onderzoek uit, waarbij de spoorinfrastructuurbeheerder alle stations inspecteert om vast te stellen of er aanpassingen nodig zijn. Speciale aandacht gaat uit naar de vooroorlogse stations, vanwege het materiaalgebruik en het typische vakwerk en de architectonische kwaliteit.
Leeuwarden
Station Leeuwarden is een van de grote historische stations die Nederland rijk is. Met name de kappen hiervan zijn uniek. In verband met behoud is sinds 2017 de overkapping van de perrons deels ontmanteld. ProRail deed vervolgens onderzoek naar wijze van restauratie en heeft een plan van aanpak gereed. ProRail presenteert vandaag het plan voor de restauratie. De kappen komen uiteindelijk terug in originele vorm maar sterk verbeterde staat.
