Oud Harlingen Actueel
Voor velen bekend maar misschien voor sommigen onbekend, is Vereniging Oud Harlingen. Een actieve Vereniging die zich inzet voor het behoud van Historisch Harlingen op vele manieren. Om te laten zien wat deze Vereniging zoal doet om dit te bewerkstelligen nemen we u mee op reis langs de betrokken vrijwilligers en werkgroepen/commissies. Vandaag kijkt u mee met René Attema; hij schrijft artikelen voor het Magazine van de vereniging. Als lid krijgt u het magazine jaarlijks in de brievenbus!
René Attema: “Afdalen naar de verborgen schatten uit het verleden. Een bedstee in de kelder van mijn voormalig ouderlijk huis met fraaie tegeltjes. Jammer dat er in de afgelopen jaren tegels zijn verdwenen. Ik vind dat we met ons allen een verantwoordelijkheid dragen om dit soort objecten, het liefst ongeschonden, voor volgende generaties te bewaren.” (Foto: HC - Joachim de Ruijter)
Vertel eens wie je bent.
Mijn naam is René Attema. Ik ben 35 jaar werkzaam bij De Bouwvereniging in Harlingen. Mijn eerste en tot nu dus ook laatste baan na mijn dienstplichtperiode als korporaal bij de 43e Afdva in Havelte. Ik woon met mijn vriendin, Eelkje Weidenaar, en jongste dochter Myrthe in Harlingen. Naast muziek - al zo’n 40 jaar verbonden aan cmv Hosanna - is geschiedenis toch echt mijn allergrootste passie. Op mijn 11e las ik al een zeventiendelige encyclopedie over de Tweede Wereldoorlog deel voor deel uit. Rond mijn 19e, ik weet het niet meer precies, ben ik dan ook lid geworden van de Vereniging Oud Harlingen. Archeoloog of geschiedenisleraar worden had ik ooit bedacht, maar school vond ik maar niks. Op een dag dan ook zomaar weggelopen van de Pabo (toen nog PA), tijdens de les, en opgelucht de Blauwe Engel naar huis genomen. Spijt? Nee, absoluut niet. Bovendien heeft spijt hebben over beslissingen in het verleden weinig zin. Ik geef al heel lang muziekles aan jeugd, dus het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan.
Binne jou een echte Harlinger?
Seker wete; 57 jaar leden geboren in ôns stadsje. Opgroeit oppe Spekmarkt 1, waar mien overgrootoudes Taekema na een retour-emigratie uut Wattenscheid, tiedens de Eerste Wereldoorlog, een groentesaak begonnen. I kan mie nog herinnere dat we de eerste jaren boven de toen al leegstaande winkel woonden. Ut ‘ouwe plein’, toen nog deels bebouwd, was ôns terrein. Bisonder jammer dat dit later is opoffert an ut riedend blik. Verder liggen mien wuttels uut een ver verleden inne ouwe Bargebuurt.
Wat is je motivatie om je in te zetten voor Oud Harlingen?
Omdat geschiedenis veel meer is dan alleen maar jaartallen en passief lezen, plaatjes of beelden bekijken over vroeger. Geschiedenis is onze toekomst en die stelling kun je op veel manieren interpreteren. Geschiedenis moet je beleven, onderzoeken, begrijpen, kun je voelen, is leerzaam, maakt je nieuwsgierig, kun je teruggeven (Dresden is daar een mooi voorbeeld van), kan de mensheid behoeden voor enge ontwikkelingen, kan door toerisme geld opbrengen, zet je letterlijk en figuurlijk op reis, geeft emotie, erover discussiëren, schrijven en dus kortom levend houden.
Geschiedenis is zoveel meer dan bijvoorbeeld het saaie wiskunde; een dom voorgeprogrammeerd kunstje doen en zorgen dat de uitkomst juist is, want anders is het absoluut fout hoor. Wat een lol. Ik heb er helemaal niets mee. Onze hele maatschappij is ingericht op basis van het verleden en dan kun je het verleden maar beter weten om ook in de toekomst nog een mooie maatschappij te behouden.
Geschiedenis is dan ook niets anders dan een cirkel. Een actieve oudheidvereniging speelt hierin eveneens een cruciale rol, maar kan ook niet altijd voorkomen dat er bijvoorbeeld zomaar mooie historische pilaren uit het stadsbeeld verdwijnen, zoals de kerken aan de Zoutsloot en Zuiderhaven, de kloosterkapel aan de Romastraat, het gebied ten oosten van de Grote Kerk en het voormalige Admiraliteitsgebouw aan de Zuiderhaven. Maar ook in het verre verleden zijn helaas pareltjes verdwenen zoals bijvoorbeeld de stadspoorten, het blokhuis en het fraaie Engels Huys oftewel het ‘huis met de naakte mannen’. Ik had het bijzonder mooi gevonden als het oude gesloopte pakhuis op de hoek van de Steenhouwersstraat was geïntegreerd in de, overigens verder prachtige, nieuwbouw. Als entree van het complex bijvoorbeeld. Architectonisch uitdagend. Gelukkig is er in Harlingen ook veel gerestaureerd en bewaard gebleven, maar het is de mens eigen om juist veel over het gemis te sjanteren.
Wat houdt het werk voor de vereniging precies in?
Zelf graven in het verleden en daarover verhalen schrijven vind ik leuk en dan kom je eigenlijk automatisch bij onder meer het magazine terecht. Voordat een artikel op papier staat moet je veel speuren in bijvoorbeeld boeken, kranten, tijdschriften en op het internet. Maar ook bij musea, bibliotheken en archieven informatie opvragen of desnoods persoonlijk bezoeken. Soms moet je hulp vragen aan anderen, zowel in binnen- als het buitenland. Met al die contacten bouw je een mooi netwerk op en weten anderen jou ook weleens te vinden voor informatie. Het is trouwens altijd spannend of anderen bereid zijn om, meestal belangeloos, zich voor jou in te zetten. Zo heeft een voor mij volslagen onbekende in New York eens een reis van twee uren heen en terug gemaakt om één foto van een kerk voor mij te maken, omdat medewerkers van die kerk dat niet wilden doen. Geschiedenis verbindt.
Hoeveel tijd ben je hieraan kwijt?
Dat is helemaal afhankelijk van de hoeveelheid informatie die je wilt of moet vinden, of die gemakkelijk is te vinden, in hoeverre die informatie verspreid ligt en waar ligt het. Ik houd nooit echt de uren bij, omdat het gewoon leuk, interessant en spannend is om te doen. En dat mag wat mij betreft tijd kosten, want dat doet het wel degelijk. Die inschatting kan iedereen wel maken. Het is trouwens best frustrerend als je na lang zoeken weinig of niets over je onderwerp kunt vinden.
Kun je een bijzondere actie noemen wat je hebt meegemaakt in je ‘carrière’ bij VOH?
Eigenlijk is elk artikel en ieder boek waaraan ik heb meegewerkt, of dat ik alleen heb geschreven, op zichzelf voor mij bijzonder en leidt veelal ook tot bijzondere neveneffecten. Bijvoorbeeld onverwachtse informatie voor een nieuw onderwerp. Een door de sneeuw en kou ploeterende onderwijzeres op Sachalin op zoek naar informatie voor mijn boek over commandeur Fries. Een bijzonder en hartelijk telefoongesprek dat ik voerde met de nicht van Hans Wiegel, ze woont in de staat Utah, toen ik informatie zocht over de Joodse bewoners van de Simon Stijlstraat 4 (struikelsteenproject). De bejaarde vrouw bood mij toen aan met mijn gezin een paar weken bij haar te komen logeren. Of leuk om te weten dat Bill en Hillary Clinton een in het Engels vertaald boek in hun kast hebben staan, waarin ik twee hoofdstukken heb mogen schrijven. Ze schreven een brief naar de schrijvers. Mijn historische thriller ‘Weten’ bracht ons gezin naar München, Dresden en Hamburg om sfeer te proeven en situaties ter plekke te bekijken. De gereconstrueerde Frauenkirche in Dresden zat propvol, maar het was er doodstil. Indrukwekkend. Vorig jaar hebben we voor de eerste keer het graf van een van de hoofdrolspelers uit het boek, de verdronken jonge vrouw, opgezocht in Uithuizen. Geschiedenis leeft.
Wilt u ook dat ons monumentaal stadsje en zijn geschiedenis behouden blijft? Word dan lid, het lidmaatschap van de vereniging bedraagt € 15 per jaar. Leden hebben gratis toegang tot de gezellige bijeenkomsten in voor- en najaar, ontvangen tweemaal per jaar een Nieuwsbrief en in november het jaarlijkse Magazine Oud Harlingen met de mooiste verhalen over de geschiedenis van Harlingen. Lid worden kan ook op www.oud-harlingen.nl.
