Opinie: Zoutboring mislukt/De lasso van Frisia
Onlangs meldde de HC dat het boren naar zout onder de Waddenzee vele maanden vertraging heeft opgelopen door technische problemen. Daar kijkt Rinze Post uit Wijnaldum niet van op, schrijft hij aan de HC: in 1972 heeft SHELL Billiton een proefboring gedaan en geconstateerd dat de onderlagen erg instabiel zijn. Oók staat in hun rapport dat ‘onmeetbare krachten vrij kwamen’ wat boorpijpen deed veranderen in kurketrekkers op deze diepte, met dezelfde conclusie: ‘falen van boring’.
Door Rinze Post
Daarnaast schreef SHELL in 1994 dat er ook kans was op verzakking van de zeedijk. Daarom vroeg SHELL een concessie op grotere afstand van diezelfde zeedijk. Die werd toen afgewezen onder politieke druk van de Provincie Fryslân.
Let op: Shell wilde uit risico-oogpunt dus verder weg van de zeedijk gaan boren. Frisia gaat dus na de gemelde mislukking juist dichter bij de zeedijk haar winningsput maken. Hoeveel dichter zegt Frisia nog niet te weten.
Onder de stad
Nu herinnert u zich mogelijk nog dat het risicogebied voor bodemdaling volgens de oorspronkelijke plannen van Frisia net buiten de zeedijk ophield. Dus liepen de dijk en Harlingen volgens Frisia geen gevaar. Daar kon je al twijfels bij hebben, maar nu zegt Frisia zelf dat ze een nog onbekend aantal meters dichter bij de stad gaan komen met hun zoutwinning. Een kind begrijpt dat dus ook het risicogebied m.b.t. verzakkingen dichter bij de stad komt. Sterker nog, eronder komt. De alarmbellen moeten dus gaan rinkelen. Maar het blijft oorverdovend stil op het stadhuis.
De gemeente verstrekt niet de vergunningen, maar heeft wel een verantwoordelijkheid t.a.v. de veiligheid van de stad en haar inwoners. Op z’n minst zou de gemeente bij het rijk aan de bel kunnen trekken met de vraag wat voor gevolgen de nieuwe delfsituatie heeft voor de risicoberekeningen en voor de vergunningen. Dan kan men gelijk ook vragen of Frisia vergunning heeft voor het werken met springstoffen in de diepere ondergrond. Dat zou namelijk bij eerdere technische problemen gebeurd zijn.
Geen schadefonds
Het gaat niet om niks. Als een scenario ontstaat als in Wijnaldum zullen de financiële gevolgen gigantisch zijn. Voor Wijnaldum waren de voorspellingen een bodemdaling van 7 cm; het werden er 35! Ook waren er dalingscontouren berekend, net als nu voor de havenmond. De werkelijkheid was dat zelfs ver buiten het berekende dalingsgebied nog een bodemdaling plaatsvond van 3,5 cm. En de werkelijkheid is sterker dan aannames.
Er was al ongerustheid in Harlingen en deze mislukte boring is alleen maar reden voor meer ongerustheid. En vergis u niet: er is wel een zoutstichting opgericht voor de belangen van de binnenstad, maar die houdt zich alleen bezig met meten. Nu is dat op zich belangrijk, maar als het volgens metingen fout dreigt te gaan ben je eigenlijk al te laat. Volgens het hand-aan-de-kraan principe wordt er dan gestopt met de winning, maar deskundigen zijn het eens dat er dan nog een flinke zgn. nadaling kan plaatsvinden. En als het fout gaat is er geen schadefonds. En buiten Groningen is de bewijslast bij mijnbouwschade nog steeds niet omgekeerd. Dus als u schade heeft dient u te bewijzen waardoor die veroorzaakt is: Zout? Gas? Te laag waterpeil? Natuurlijke bodemdaling? Een combinatie? Ga er maar aan staan, dat gaat u juridisch niet lukken.
Lege handen
En wie is eigenlijk de eerstverantwoordelijke? Er is een instantie voor mijnbouw, het SodM, Staatstoezicht op de Mijnen. Als argeloze burger vermoed je daar verantwoordelijkheid. We hebben het in 2019 aan het SodM gevraagd: het antwoord was: “Wij geven advies, maar voeren niet uit.” Geen verantwoordelijkheid dus. Het ministerie zegt er ook niet over te gaan. De Provincie Fryslân zegt dat zoutwinning juist een Rijkstaak is. De mijnbouwers dan? Logische gedachte, maar Frisia en Vermilion zijn er in 2012 in geslaagd hun verantwoordelijkheid bij de provincie voor altijd af te kopen, voor een schijntje. Zoals het nu ligt staat de burger met lege handen. Er mag van de gemeente dus best wat meer alertheid gevraagd worden.
Ik kan eindeloos doorgaan over dit onderwerp, maar voor nu is het genoeg om u nog eens te wijzen op de enorme risico’s die de overheid willens en wetens neemt met uw veiligheid en bezittingen.
