HET STUKJE VAN DE WERELD door Marten Blom
In ‘Het Stukje Van De Wereld’ ga ik op zoek naar lokaal nieuws vanuit stukjes van de wereld waar we niet zo vaak iets van horen. Ook persoonlijke ervaringen van Nederlanders over de grens komen aan bod. Deze week een videogesprek op zondag 8 juli 17:00 uur Nederlandse tijd, 11:00 uur op Sint Maarten met Tessel Verheij, inwoonster van Sint Maarten. We praten over orkaan Irma, nu bijna een jaar geleden.
Sint Maarten, bijna een jaar na Irma
Voordat orkaan Irma in 2017 aan land kwam, waren Tessels ramen en deuren al afgetimmerd met plywood, spaanplaat. Dat werkte goed voor het belangrijkste deel van het huis. De aanbouw moest er echter aan geloven, ondanks de extra verstevigingen die ze aangebracht hadden. Het dak ervan was losgescheurd, in de lucht omgedraaid en op zijn kop beneden terecht gekomen. Op de vraag wat ‘beneden’ is, filmt Tess met haar mobieltje een aanmerkelijk lager gelegen deel van de heuvel waartegen haar huis gebouwd is. De lens zwiept ook over een woonwijk aan de voet van de heuvel. “Nu kijken we bij iedereen het huis en de tuin in”, zegt Tess. “Dat was wel anders toen alle begroeiing er nog stond.” Hoger op de heuvel, vlak onder het huis van Tess en haar gezin, is hun lege zwembad te zien. Dat ging kapot tijdens de aardbeving die na Irma kwam. En dan waren er nog die tornado’s, die gelijktijdig met Irma het eiland afranselden en voor een chaos van rondvliegend puin zorgden. “Er wordt hier heel veel met spijkers gebouwd”, zegt ze. Dus toen ze na de orkaan op zoek gingen naar een plek waar ze contact konden leggen met vrienden en familie in Nederland, liepen ze op hun slippers door Old Street, waar Tess haar art classes placht te geven in de nu verwoeste Artschool Gallery, langs bergen puin waar aan alle kanten spijkers uitstaken. En dat terwijl de plunderingen in volle gang waren. “Ze waren ook agressief naar ons”, zegt Tess. Er werd een avondklok ingesteld en ’s avonds reden er alleen militaire voertuigen door de straten. “Het was gewoon een fucking warzone. Ik had het toen echt wel gehad met de Sint Maartenaars. Dáár geef ik geen les aan, voor lui die hun eigen eiland verzieken!” Na orkaan Irma werd er nog gevreesd voor orkaan José, maar het was uiteindelijk orkaan Maria die veel arme eilandbewoners nog een trap na gaf. Provisorisch aangebrachte daken van zeildoek en plastic begaven het onder de liters water die uit de lucht stroomden. In de naweeën van het natuurgeweld kwam Tess steeds vaker haar voormalige art class-leerlingen tegen. Verloren maar tegelijk blij om haar te zien. “Aan die kinderen kan het niet gelegen hebben”, zegt Tess. “Dat waren geen Bad Guys.” De plek waar Tess les had gegeven, het verwoeste Artcraftcafé, herrees in een ander, betonnen gebouw. “Geen risico’s meer”, zegt ze. Op zaterdagen ging Tess weer art class geven. De kinderen konden zich uiten, de nachtmerries van zich afkwasten. “Tachtig procent van de Sint Maartenaars loopt met een trauma rond”, zegt Tess. “Nu komen er niet alleen kinderen meer. Zes dagen per week komen er mensen van alle leeftijden naar de art classes. Je reinste traumaverwerking.”
Maar er is nog een lange rit te gaan, een tocht die eigenlijk nog niet eens begonnen lijkt te zijn. Ja, er is destijds geld ingezameld. Maar de campagne heeft niet spectaculair veel opgeleverd. Ik vertel Tess dat ik me nog kan herinneren dat ze dat in het journaal zeiden.
Ondertussen waait de wind zwarte rookwolken over het geteisterde eiland. Want het puin op de vuilnisbelt staat in brand. De hele vuilnisbelt staat in brand. Al tijden en niet noodzakelijk per ongeluk. Veel rotzooi wordt door mensen opzettelijk aangestoken, soms uit wraak, soms uit andere motieven. Op het moment van ons gesprek wordt er storm verwacht. Storm, geen orkaan. Maar de mensen zijn bang. Veel te veel van hen leven nog onder een dak van zeil. En degenen die weer langzaam beginnen op te bouwen, zoals het gezin van Tess, kunnen terecht met scepsis kijken naar de fragiele houtskeletten die weer muren en daken moeten worden.
Zouden ze het halen? En hoe zit het dan met het geld van de overheid op Sint Maarten? Hoe zit dat nu met die corruptie? “Dat is heel simpel”, zegt Tess. “Als je daar geen mensen kent, dan krijg je geen geld.” Dus naar geld voor haar volgende Storm Relief Project kan ze fluiten? Ik zet haar plan hier toch maar even neer. Het idee is om een nieuwe ruimte aan te bouwen aan het bestaande Artcraftcafé en daar te werken aan kunstwerken die bewustwording moeten creëren onder de plaatselijke bevolking om afval te scheiden en te recyclen. Gesmolten plastic en versplinterd hout herscheppen tot kunstwerken die aan een muur gehangen kunnen worden in plaats van in het milieu te belanden. En de opbrengsten van die kunst kunnen dan weer voor wederopbouw benut worden.
Er worden vrijwilligers gezocht voor de wederopbouw van Sint Maarten: https://www.facebook.com/BeTheChangeSXM/
Het ArtCraftCafé: https://www.facebook.com/artcraftcafe.verheij/
