Harlingen en aardappeloproer 1847 in tv-serie ‘De Strijd om het Binnenhof’
In oktober 2020 maakte de NTR opnames in Harlingen om de geschiedenis van het Aardappeloproer in Harlingen in 1847 vast te leggen. De opnames zijn te zien op vrijdag 5 februari op NPO2 om 22.23 uur in de serie De Strijd om het Binnenhof, in de vijfde aflevering over Johan Rudolf Thorbecke en de Grondwet van 1848.
1847 en 1848 waren jaren van oproer in heel Europa. Na aardappelziekten, muizenplagen, mislukte graanoogsten, en schepen vol rogge die door storm de havens niet konden binnenkomen, stegen de prijzen voor levensmiddelen in 1847 tot recordhoogte.
In Harlingen ging in juni het gerucht dat in de haven een stoomschip vol goede aardappels klaarlag om naar Londen te vertrekken. Zo’n honderd vrouwen en mannen bestormden en plunderden het schip. Daarna rukte de menigte op naar de Noorderhaven en drong het huis van burgemeester Jetze Rodenhuis binnen. Meubilair en waardepapieren werden op straat en in de Noorderhaven gegooid, en geld en drank werden onder de aanwezigen verdeeld en enkele kostbaarheden ontvreemd.
Schavot
De volgende dag werden de eersten van de oproerkraaiers gearresteerd. Er volgde een rechtszaak en de veroordeelde misdadigers werden in december 1847 streng gestraft op het schavot op het pleintje voor het stadhuis in Harlingen. Burgemeester Jetze Rodenhuis die de bestraffing vanuit de raadzaal op de eerste verdieping van het stadhuis aanschouwde, overleed de volgende ochtend aan een beroerte. Zijn portret hangt in de raadzaal naast het raam; nog altijd kijkt hij naar het pleintje voor het stadhuis.
In aflevering 5 van de Strijd om het Binnenhof geeft Jeanine Otten, beheerder van het Gemeentearchief Harlingen, toelichting bij verschillende locaties in Harlingen waar het Aardappeloproer van 1847 zich afspeelde.
Na succesvolle series als ‘De IJzeren Eeuw’, ‘80 Jaar Oorlog’ en ‘De zware jas van Beatrix’ komt de NTR met een nieuwe zevendelige serie. Wouke van Scherrenburg, die jarenlang als politiek verslaggever een vertrouwde verschijning op en rond het Binnenhof was, neemt ons mee in de levens van achtereenvolgens Jacoba van Beieren, Johan van Oldenbarnevelt, de gebroeders De Witt, Rutger Jan Schimmelpenninck, Johan Rudolph Thorbecke, Pieter Jelles Troelstra en Pim Fortuyn. Levens die getekend werden door strijd om de macht en persoonlijke tragiek.
Drama
De NTR heeft een naam als het gaat om de productie van grote geschiedenisseries. Wat ‘De strijd om het Binnenhof’ onderscheidt van eerdere series is de vorm: niet eerder werd documentaire met drama gecombineerd. In elke aflevering is namelijk ook te zien hoe een cruciale gebeurtenis uit het leven van de hoofdpersoon wordt gedramatiseerd door scenarist en regisseur Niek Barendsen en acteurs als Pierre Bokma, Lies Visschedijk, Minne Koole, Gijs Scholten van Aschat en vele anderen.
Binnenhof Online
Naast de tv-serie maakt de NTR een interactieve site waarin kan worden rondgedwaald in de ruimtes van het Binnenhof onder leiding van oud-politicus Alexander Pechtold en politiek verslaggever Charlotte Nijs. Zo zijn er onder andere de online tours ‘Kunst’ met Pechtold en ‘Wat gebeurt er met je stem?’ door Charlotte Nijs. Binnenhofonline.nl staat vanaf 8 januari live.
Uitzendingen De strijd om het Binnenhof: Vrijdagen van 8 januari t/m 19 februari vanaf 22:08 uur bij de NTR op NPO 2.
De strijd om het Binnenhof - overzicht van de afleveringen
Vrijdag 8 januari om 22:08 uur op NPO2: aflevering 1: Jacoba van Beieren
Haar beenderen moeten nog ergens onder het Binnenhof liggen: Jacoba van Beieren (1401-1436). Bij leven gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen, een vrouw van aanzien. Maar haar titel en bezit worden betwist door heerszuchtige mannen. Onbevreesd gaat ze de strijd aan in een tijd die we nog kennen als die van de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Veel moet ze opgeven, maar op het eind van haar leven wint ze toch iets: de liefde.
Vrijdag 15 januari om 22:18 uur op NPO2: aflevering 2: Johan van Oldenbarnevelt
Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619) geldt als de eerste grote staatsman van de Nederlanden. Ruim dertig jaar, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, is hij landsadvocaat en raadpensionaris van de Staten van Holland. Zij aan zij met Maurits van Oranje strijdt hij voor de onafhankelijkheid. Maar dan ontstaat er een breuk in hun relatie. Oldenbarnevelt vindt zijn vernederende einde op het schavot op het Binnenhof. Hoe kan dat gebeuren?
Vrijdag 22 januari om 22:18 uur op NPO2: aflevering 3: De gebroeders De Witt
Het staat in ons collectieve geheugen gegrift: de gruwelijke moord op Johan en Cornelis de Witt in het rampjaar 1672. Wie de gebeurtenissen rondom de lynchpartij reconstrueert, is nog altijd verbijsterd over wat zich die 20e augustus in Den Haag voltrekt. Hoe kan het dat twee zulke gerespecteerde regenten, die bijna twintig jaar lang hun leven in dienst van de Republiek stellen, zo worden onteerd?
Vrijdag 29 januari om 22:18 uur op NPO2: aflevering 4: Rutger Jan Schimmelpenninck
Eind 18e eeuw raakt Nederland in de ban van revolutie. Geïnspireerd door de Amerikaanse revolutie en nog vóór de Franse willen de zogenaamde patriotten af van het corrupte bestuur van de Oranjes en de weg vrijmaken voor hervormingen. Hun machtigste vertegenwoordiger wordt Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825). Zijn grote juridische en politieke talent wordt herkend door de man die op dat moment het lot van Europa bepaalt: Napoleon.
Vrijdag 5 februari om 22:23 uur op NPO 2: aflevering 5: Johan Rudolph Thorbecke
Johan Rudolph Thorbecke (1798-1872) is het politieke voorbeeld van premier Mark Rutte. Thorbecke is de man die in veel opzichten de basis legt voor het nieuwe Nederland. En niet alleen vanwege zijn veelgeroemde Grondwet. Thorbecke groeit op in een arm gezin en wordt door zijn ambitieuze vader klaargestoomd voor iets groots. Hoe groot, dat kan zelfs zijn vader niet bevroeden.
Vrijdag 12 februari om 22:23 uur op NPO 2: aflevering 6: Pieter Jelles Troelstra
Hij is één van de interessantste figuren in de Nederlandse politieke geschiedenis: Pieter Jelles Troelstra (1860-1930). Friese volksheld, dichter, bevlogen parlementariër, maar bovenal grondlegger van de sociaal-democratie in Nederland. In 1918 maakt hij echter een cruciale inschattingsfout: gegrepen door het dan in Europa heersende revolutionaire élan, roept hij ook in Nederland de revolutie uit.
Vrijdag 19 februari om 22:23 uur op NPO 2: aflevering 7: Pim Fortuyn
Pim Fortuyn (1948-2002) doet politiek Nederland begin deze eeuw op zijn grondvesten schudden. Zijn kritiek op de multiculturele samenleving en zijn onnavolgbare wijze van debatteren maken van hem een icoon. Als hij wordt vermoord, staat Nederland in vuur en vlam. Wat is zijn erfenis? Wouke van Scherrenburg, die de Fortuyn-revolte zelf ook van nabij meemaakt, vraagt het onder anderen aan Marco Pastors en Ad Melkert.
