Sorteer

Evenement - Tentoonstelling Centsprenten

Adres
Evenement informatie
Datum 19-2-2019 12:00 - 17:00
Datum 5-3-2019 12:00 - 17:00
Datum 19-3-2019 12:00 - 17:00
Datum 2-4-2019 12:00 - 17:00
Datum 16-4-2019 12:00 - 17:00
Datum 30-4-2019 12:00 - 17:00
Datum 14-5-2019 12:00 - 17:00
Datum 28-5-2019 12:00 - 17:00

Vanaf 19 februari tot en met 2 juni 2019 toont Gemeentemuseum het Hannemahuis een keuze uit zijn mooiste centsprenten. De collectie centsprenten van het Hannemahuis behoort tot de oudste kern van de museumcollectie. Ze werden in 1965 aangetroffen in de inventaris, toen de weduwe van Leendert Jacobus Hannema het pand verliet. Omdat de prenten vroeger op goedkoop papier werden gedrukt, en daardoor kwetsbaar zijn, worden deze niet vaak tentoongesteld.

Centsprenten zijn het goedkope massadrukwerk uit de achttiende en negentiende eeuw, bestemd voor de minder gegoede lagen van de samenleving en voor kinderen. In de achttiende en negentiende eeuw werden centsprenten in grote aantallen gedrukt op goedkoop papier.
Ze zijn vaak ongekleurd, of voorzien van grove vlekkenkleuring. De prenten werden per stuk verkocht en leerlingen kregen soms als beloning een prent van de onderwijzer. De centsprenten werden aan één kant gedrukt op grote vellen papier van circa 30x40 cm en waren te koop voor één of meer centen (vandaar de naam ‘centsprenten’). Meestal bevatten centsprenten meerdere afbeeldingen met tekst. Die tekst staat vaak op rijm.

Onderwerpen
Op de centsprenten komen allerlei onderwerpen voor: beroepen en ambachten, klederdrachten, sprookjes, verhalen uit de Nederlandse geschiedenis, kinderspelen, straatverkopers. Aan het eind van de achttiende eeuw spoorde de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen uitgevers aan om leerzame prenten te maken. Kinderen en ouders moesten doordrongen raken van belangrijk geachte burgerlijke normen en waarden.

Onderzoeksmogelijkheden
De centsprenten geven een schat aan informatie over de onderwerpen die interessant werden gevonden. Daarmee zijn ze ook een belangrijke bron voor allerlei soorten onderzoek: naar het dagelijks leven van onze voorouders, naar mode, naar taal, naar verdwenen ambachten en beroepen. Op een prent van regionale klederdracht is een plaatje van Friese klederdracht te zien, de vrouw draagt de grote Duitse muts die omstreeks 1780 in de mode was.

Op de centsprent ‘Vaderlandsche Mannen en Vrouwen’ staat dit onderschrift bij een afbeelding van Anna Maria van Schurman. De laatste zin slaat op haar aansluiting bij de Labadisten waarmee ze zich van de wereld afkeerde.

“Zie Schuurmans, wijdberoemd om hare kundigheên / Hier bezig met het was tot vrucht en bloem te kneên. / Haar kunstvermogen schonk ’t gebloemte zwier en leven; / In Zang, in Taal bij Taal, in Schilderkunst bedreven, / Was zij het sieraad van haar Kunne, Tijd en Land, / Maar Dweepzucht schoof (wat spijt!)  een wolk voor dat verstand.”

ABC-prenten zijn om begrijpelijke redenen aan de grootste vernietigingsgevaren blootgesteld geweest. Men kan aannemen dat er een grotere keuze is geweest dan er bewaard en bekend is. Op de tentoonstelling zijn een paar voorbeelden te zien.

Buienradar



Agenda